Değerli Kaynak Dostlarımız,

İş yaşamında sermaye kelimesi yıllarca maddi kaynağı ve birikimi tanımladı. Bu kavramın ticari bir girişimde bulunmak ve yürütmek için gerekli olan parayı ve paraya çevrilebilecek malları kapsayan bir anlamı vardı. 2000’lerden itibaren bilgi teknolojisi, bilginin yaygınlaşmasına imkân vererek bilgiyi sermaye olarak görmemizi sağladı. Sermaye maddi kaynak ve birikim olan anlamını korudu. Ancak maddi değerlerin ötesinde yeni bir anlam ve kullanım alanı buldu. Bilgi ekonomisi, bilgi şirketi ve bilgi işçisi yaklaşımı entelektüel sermeye anlayışını doğurdu. Amerika’da tanıştığımız Thomas Stewart’ı dinlediğimizde görüşlerinden etkilendik. Entelektüel sermaye kitabında ve konuşmalarında bu yeni sermayeyi kurumların yeni zenginliği olarak tanımlıyordu. Stewart’ı Borusan sponsorluğunda Türkiye’ye davet ettik. Böylelikle Türk iş hayatını entelektüel sermeye anlayışı ve kurum içi çalışmalarıyla buluşturma imkânımız oldu.

Bugün psikolojik sermayeyi konuşuyoruz. Üzerine odaklandığımız bu kavram, iş yaşamının insani yanı üzerine inşa edilmiştir. İnsanın var olmasına ve var etmesine imkân veren içsel koşullarla ilgili durumlar üzerinde yoğunlaşarak bireyin kendi liderini yaratacağı psikolojik dinamikleri ele almaktadır. İşinin lideri olmanın 5 basamağı vardır; işi yapmayı öğrenmek, işi öğretme yetisi geliştirmek, işi yönetmek, fonksiyonu yönetmek, işletmeyi yönetmek. Bu basamaklarda entelektüel sermayeye eşlik etmesi beklenen psikolojik sermeyenin unsurları olan umut, olumlu düşünce, yılmazlık ve öz yeterlilik olarak ele alınıyor. Bu dört özellik insanın öz değerlerinin yok olamayacağı ve elinden alınamayacağı gerçeğiyle bağlantılıdır. Kendi kendine yetebilen, değişen koşullara kararlılıkla yaklaşabilen, umudunu yitirmeyen ve olumlu psikoloji kriterlerini benimseyerek daha iyisini başarmak için harekete geçebilen insanın gücünü temsil eder.

Bu sayıda yazarlarımız psikolojik sermayeyi ve bileşenlerini farklı alanlardan örneklerle kaleme aldılar. Duygulara bağlı karar ve davranışları yönlendiren bu görünmez donanımı görünür kılmanın, bireyin kendisi ve çevresiyle kurduğu bağı güçlendirmenin yollarını paylaştılar. Kaleme aldıkları yazılarda gelecek planlarının hayata geçmesine nasıl imkân verdiğinin kuramsal ve yaşamsal örneklerini bulacaksınız.

Yönetim ve İK çalışanların psikolojik sermayelerine odaklanarak, bireyin, ekibin, kurumun gücünde anlamlı bir değişime imza atabilirler.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Zuhal BALTAŞ

Yaşamdan Örneklerle Psikolojik Sermaye

İyimserlerin yaşam doyumlarının ve iyilik hallerinin daha yüksek olduğu, depresyon ve umutsuzluktan uzak oldukları birçok araştırmayla ortaya konmuştur. Bir kurum içinde çalışanların öz yeterliliği kurumsal performansı doğrudan etkilediği düşünülürse hem birey olarak hem de kurumsal performansın yükselmesi için önemli olan noktalar nelerdir? Bu makalede bu konudaki bu ve benzeri soruların cevabını bulabilirsiniz. Psikolojik sermaye, sorunların çözümü konusunda sonuç verecek nasıl bir yaklaşım sağlar? Psikolojik sermaye olumsuz geri bildirimlerin hayal kırıklığı ile başa çıkmaya, zorluk ve engellerle mücadeleyi göze almaya yardımcı olur, kişiyi başarılı kılacak motivasyonu ve zihinsel süreçleri harekete geçirir. Psikolojik sermayeyi olumlu tutum (iyimserlik), umut, yılmazlık ve öz yeterlilik olarak belirten yazar ve kurumsal gelişim için sermaye çeşitleri ve liderin psikolojik sermayesini de açıklayarak konuya açıklık getirmiş, okuyanlara yol göstermiştir.

Psikolojik Sermaye ile Donanımı Üretime ve Değere Dönüştürmek

“Çalışanlarımızın iş yerini “Yerküre” olarak tanımlıyoruz” sözü ile ne kastedilmektedir? Psikolojik sermayesi sağlam olanların ayakta kalacağı bir gelecek bizi bekliyor. Dijital dönüşümün ortaya çıkardığı ve çalışma yaşamını da içine alan “yeni toplumsal düzen”, bilginin tanımını da, bilgiye ulaşma ve öğrenme araçlarını da kökten değiştirmeye başlamasıyla üretim ve değere dönüşmenin incelikleri bu makalede sunulmuş. Teknolojinin sunduğu olanaklar, kullanılan transfer edilebilir teknoloji, iş gücünün serbest dolaşımındaki engellerin azalması, insanlara insan kaynaklarını zamandan ve mekândan bağımsız, etkin ve verimli kullanma imkânı sağlıyor. Yetkinlik sözlüklerinde daha sık görmeye başladığımız “çeviklik” hep bu hızlı, belirsiz ve tahmin edilmesi güç gelecekte ayakta kalmamıza yardımcı olacak anahtar yetkinlik olarak okuyucunun dikkatine sunulmuş.

Psikolojik Sermayeyi Geliştirme Yolları

Günümüzün dalgalı, rekabetçi ortamında hayatta kalmak ancak tüm potansiyelin hayata geçirilmesi ile mümkün. Peki bütün bunları başarmak için ne yapmak gerekiyor? Bu konuda yeni sayılabilecek bir pozitif psikoloji alanı bize yeni bir ufuk açabilir, o da “psikolojik sermaye” kavramı. Pozitif psikolojik sermayenin öne çıkan özelliği de umut, iyimserlik, öz yeterlik ve yılmazlık bileşenlerinin her birinin ölçülebilir olması ve verilecek eğitimlerle bireylere kazandırılabilmesi ve geliştirilebilir olmasıdır. Bu dört boyutu nasıl güçlendiririz? Bu makalede bu sorulara cevaplar aranmıştır.Çalışanlarından en yüksek verimi bekleyen yöneticiler, çalışanlarının güçlü ve yetersiz yanlarını, kişiliklerine bağlı olarak olumlu ve olumsuz davranış değişkenlerini anlamalı, bunların işlerine olan etkisini belirleyerek daha fazla veri için neler yapılabileceğini değerlendirmeli yani “psikolojik sermayelerine” yatırım yapmalıdırlar.

Psikolojik Sermaye ve Çalışan Adanmışlığı: Pozitif Duygu, Düşünce, Değerler ve Tutumların Davranışa Yansımaları

Bir çalışanın psikolojik sermayesi yüksek olarak kabul edilebilmesi için bazı davranışları sergilemesi gerekir. Bu davranışları bu yazıda bulabilir ve çalışanların psikolojik sermayesini geliştirecek iş ortamlarını oluşturmanın artık bir lüks değil gereklilik halini aldığı vurgulanmaktadır. Pozitif örgütsel davranışın ortaya çıkarılması ve geliştirilmesi günümüz örgütlerindeki en önemli konuların başında gelmektedir. Her örgütün en önemli sermayesi insandır, insanın en önemli sermayesi de psikolojik sermayesidir. Psikolojik sermaye ve işe adanmışlık, bireyi ve bireyin işe yaklaşımını öne çıkarmaktadır. Etkin liderlerin sadece rakamlara hükmeden değil, çalışan psikolojisinden iyi anlayan liderler olduğu unutulmamalıdır.

Rekabet Avantajına Yön Veren İki Psikolojik Mekanizma: Psikolojik Sermaye ve Psikolojik Rahatlık

Nasıl bir liderlik yenilikçi uygulamaların yolunu açan ve yüksek performanslı iş sistemleri çalışanın psikolojik kaynaklarını besleyerek yeterlilik algısını, iç motivasyonunu, özerkliğini ve ilişki ağına duyduğu güveni olumlu etkiler? Uzmanlar, psikolojik sermayesi yüksek çalışanları işe almanın ve seçim sürecini uygun gelişim programlarıyla desteklemenin yenilikçiliği artıracağını düşünmektedir. Psikolojik sermayenin bileşenlerinden biri olan öz yeterlilik, “fikir üretme, karar sürecine katılım ve yenilikçiliği destekleme” özellikleri ile yakından ilişkilidir. Hedeflerin ve bilginin açıkça paylaşıldığı, karşılıklı saygıya dayalı, çalışana işinde özgürlük ve özerklik imkânı sunan uygulamalarla psikolojik rahatlık algısının yükseltilebileceği ileri sürülmektedir. Bu yazıda bu konudaki uygulamalardan ve liderin olası davranışları , yetileri anlatılmaktadır.

Psikolojik Sermaye ve Kurum Kültürü

Entelektüel sermayenin yaratacağı “katma değerin” temelini psikolojik sermaye oluşturmaktadır. Kurum kültürü, kurucunun kişilik özellikleri ve yönetsel tutumları ile şekillenir. Kurucunun temellerini attığı değerlerin paylaşılması ile kurum kültürü güçlenir ve çalışanların ortak hedefler çevresinde birleşmesini sağlar. “İnsana ve eğitime yatırım” sloganıyla çalışan, Gelişim, Güvenilirlik, Bağlılık ve Saygınlık değerlerini yerleştirmeye çalışan Bilkent Holding gibi, içinde bulunduğumuz teknoloji çağının çetin rekabet koşullarıyla mücadele etmeye odaklanıldığı bu makalede belirtilmiştir. Yöneticilerin “Bilkent Holding Değerleri”, “Yönetsel Yetkinliklerimiz” ve “Duygusal Kabiliyet Faktörleri” olmak üzere üç ayrı başlıkta alındığı, değerlendirme merkezi çalışmalarında yöneticilerin en çok gelişime açık yönünün Duygusal Kabiliyet Faktörleri olduğunu tespit edildiği gözlenmiştir. Hangi yöntemler ışığında psikolojik sermaye bileşenlerini düzenli olarak ölçüp izleyerek sürdürülebilir bir gelişim metodolojisi oluşturmaya çalıştıklarını bu yazıda ayrıntılı olarak okuyabilirsiniz.

Pozitif Psikoloji ve İş Yerinde Pozitif Yaklaşım

Gençlere hayata hazırlanırken iç kaynaklarını zenginleştirmek için deneyim kazanmanın yollarını aramaları tavsiye edilir. Okullarda verilen teorik eğitimin iş ve hayat başarısı için gerekli olan psikolojik sermaye niteliklerini öğrencilere katmadığı anlaşıldı. Kendi zihinsel ve duygusal yönelimlerini tanıyarak psikolojik sermayelerini geliştirmeleri çok önemlidir. Çünkü psikolojik sermaye, sadece kendi hayatlarına değil, bulundukları çevreye anlamlı katkı sağlayan birer kahramana (H.E.R.O.) dönüşmeleri için onlara ihtiyaç duydukları içsel gücü sağlayacaktır. Psikolojik sermayenin temelini oluşturan 4 bileşen hem iş hayatında, hem de gündelik hayatımızda sıkça karşımıza çıkıyor. İngilizcede “kahraman” anlamına gelen H.E.R.O akrostişi ile özdeşleşen ve 4 ana bileşenden oluşan psikolojik sermaye (PsyCap), umut (hope), özyeterlilik (efficacy/self-efficacy), yılmazlık (resilience), iyimserlik (optimism) kavramları ile çalışanların iş hayatındaki yatkınlıklarına göre daha verimli bir çalışma ortamı yaratmaya odaklanıyor. Bu 4 bileşen bireylerin ancak kendilerinin emek harcayarak geliştirebilecekleri yaşam becerilerini içermekte. Okuyucu sahip olmak gerektiği araştırma sonuçlarıyla da belirtilen sermaye çeşitleri arasında pozitif psikolojik sermayeyi ve onu oluşturan kriterleri bu yazıda görebilir ve öz değerlendirme yapabilir.

Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Sermaye

Hangi sermayenize güveniyorsunuz? Gün geçtikçe farklı alanlarda kendinden söz ettiren “psikolojik sermaye” bireylerin güçlü veya gelişime açık yönlerinin ölçümlenebilmesini ve kararların daha sağlıklı verilebilmesini sağlıyor. Bu makalede çeşitli psikolojik sermaye testleri incelenerek kişilik özellikleri açısından etraflıca ele alınmaktadır.

Psikolojik Sermaye Oluşturmada Lider Etkisi

“Psikolojik sermaye” kavramı, oldukça yeni bir akım olup, 21. yüzyılda, 2000’li yılların başında endüstri psikolojisine farklı bir bakış açısı getirmiştir. Son dönemlerde, bilim insanları pozitif psikoloji akımıyla birlikte, insanların olumlu alanları üzerine odaklanarak, onları geliştirmeye ve daha da güçlendirmeye yönelmiştir. Bu yaklaşımla birlikte, özellikle endüstri psikolojisi de, rekabet üstünlüğü ve güç sağlamaya çalışan kurumların, finansal (para), insan (yetkinlikler), sosyal (ortak kurumsal değerler ve ilişkiler) sermayelerine, “psikolojik sermaye” kavramını ekleyerek, diğer sermayeler kadar kurum performansına etkisini ortaya koymuştur. Liderlerin doğrudan etki yaratabildiği psikolojik sermayeyi artırmak için kurumunuzda neler yapabilirsiniz? Sorusunun cevabını İnsan Kaynakları’nın yapabileceklerini bu makalede okuyabilirsiniz. Bunlardan yola çıkarak, kurumlar, liderlerinin psikolojik sermayesini değerlendirerek ve geliştirerek çalışanlarının psikolojik sermayesini artırabilir.

Yolda Yürümeyi Öğrenmek

Yazar kendi hayat hikayesinden yaptığı çıkarımlarla, bilgiyi doğru yerlerden araştırıp, öğrenip, kendinize en uygun olanı, sadece kendi kararınızla uygulamamız gerektiği anlatılmıştır. Alınan bu zor kararlar aslında kişiyi gerçek beni keşfetme yolculuğuna çıkardığından bahsedilir. Her batış, iyi farkında olunursa, yukarılara, daha güneşli günlere ilerlemek ve kişinin kendisini geliştirmesi için fırsattır. Öğrenmek ve gerçeklerle yüzleşmek insanın kendini bir sonraki zihinsel seviye ulaşmada yer alan yapı taşlarındandır. İnsan kendisini tanımak için, ne mutlu eder? Gerçekten ne istiyorum? Gibi soruları kendisine sormalı ve verdiği cevaplar izinde öğrenme yoluna girmelidir. Gerçeklerden kaçmamalı, sorunları analiz ederek dersler çıkarmalıdır. Herkesin hayatta karşılaşacağı yükler ve psikolojik sermayesi farklı olabilir. Bunu anlamak ve çözümler üretmek yine bizim elimizden bu nedenle samimiyetle kendimizi tanıma yolundan devam etmemiz gerekmektedir.

Stratejik İyimserler ve Savunmacı Kötümserlerle Tanışın

Baltaş’ın tanımı ile “iyimserlik” olayların olumlu tarafını görme ve geleceğe dair olumlu beklenti içinde olmayla ilişkili olan durumdur. İyimserlik psikolojik sermayenin dört bileşeninden birisidir. İyimser insanlar ve iyimser olmayan insanlar yaşadıkları olayları faklı algılamaktadırlar. Bu iki taraf da kendilerine olayla ilgili bir sonuç çıkarıp bunu kabul ederler. İyimser olan bireyin hayatında daha çok pozitif çıktı olduğu bilinir. Eğer iyimser olmak bu kadar iyi sonuçlar veriyorsa, önemli hedeflere yönelik düşüncelerin de tümüyle pozitif olması fark yaratabilir mi? Psikolog Norem ve Cantor’un yaptığı araştırmalarda insanlar “stratejik iyimserler” ve “savunmacı kötümserler” olarak iki grupta tanımlanıyorlar. Araştırmalar sonucunda iki grubun da farklı şartlar altında iyi performansa ulaştığı kanısına varıyorlar. Yazar makalede iki psikoloğun karşılaştığı olaylar ile ilgili ayrıntılı bilgilere yer vermiştir.

Personova Kişilik Envanteri Testi