Son yıllarda Türkiye’de işsizlik oranı genç nufüsta çok yüksek seviyelere gelmiştir. Ancak bir yandan işverenler, ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte işgücüne ulaşmakta zorluk yaşadıklarını dile getirmektedirler. Bugün Türkiye’de çok sayıda yükseköğretim kurumu bulunmasına karşılık, özel sektörde faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin iyi üniversiteden mezun olanlara olan algısı değişmemiştir. Nitelikli öğrencilerin eksikliğinden söz edilmektedir. Öğrenciler liseden öğrenimi tamamladıktan sonra eğitimlerini yurtdışında tamamlamak amacında oldukları gözlenmiştir. Örneğin her yıl yarıdan çoğu Türkiye’deki üniversiteleri tercih eden İstanbul Erkek Lisesi mezunları, başta Almanya olmak üzere farklı ülkelerdeki üniversitelerde okumak üzere harekete geçmiştir. Geleceğe yönelik kaygılar, iş bulma olasılığını artırma ya da farklı bir ülkede çalışma isteği, gençlerin lise düzeyinden sonra yurtdışı alternatiflerini araştırmalarına, bu olanakları zorlamalarına yol açmaktadır.
2017 yılında Türkiye’deki işsizlik oranı %10.8 iken1 bu oran gençlerde (15-24 yaş arası) % 20.6 idi2. Gençleri en çok istihdam eden turizm sektöründeki mevsimsel etkenler, inşaattan perakendeye birçok sektördeki genel yavaşlama, genç işsizliği arttıran temel sebepler.3
Ekonomik daralma, şüphesiz, işsizliğinin önemli bir sebebi; ancak işverenler, ihtiyaç duydukları nitelikte işgücüne ulaşmakta zorluk yaşadıklarını ifade ediyorlar.
Eğitim düzeyi ve işsizlik
20-24 yaş grubundaki gençler arasında 2005 yılında yüzde 29 olan yükseköğretim düzeyinde okullaşma oranı, 2014 yılı itibarıyla yüzde 33’e yükseldi. Yükseköğretim kurumlarında bu talebi karşılamaya yönelik olarak son yıllarda kurum sayısında hızlı bir artış gözleniyor. Ancak eğitim kalitesinin de kurum sayısıyla doğru oranda yükseldiğini söylemek zor. Bugün Türkiye’de çok sayıda yükseköğretim kurumu bulunmasına karşılık, özel sektörde faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin ‘iyi üniversite’lere yönelik algısı pek değişmedi. Yükseköğretimdeki genişlemenin nitelikte değil nicelikte olması, üniversite mezunu gençlerin iş bulmakta zorlanmasına yol açıyor.5 Üniversite mezunları arasındaki % 9.5’i bulan işsizlik oranı ile OECD ülkeleri arasında Türkiye ikinci sırada geliyor.6
Umutlar sınır ötesinde
Genç nüfusu yüksek olan ülkemizde pek çok kişi, daha kaliteli eğitim almak ve dolayısıyla iş bulma konusunda avantaj sağlamak için gözünü yurtdışına, özellikle Avrupa, ABD ve Kanada’ya çeviriyor.
Her yıl ortalama 30,000 Türk öğrenci ABD’nin yolunu tutuyor — 10,000’i dil okullarına, 12,000’i üniversitelere, 6,000’i ‘Work and Travel’ adındaki çalışma programlarına… Bu öğrencilerin ABD bütçesine yaptığı katkı, 800 milyon dolar olarak açıklanıyor.7
Türk lirasının dolar ve avro karşısında değer kaybetmesi ve ABD üniversiteleri yerine başka ülkelerdeki üniversitelerde burslu okuyabilme olanağının daha çok olması, ABD dışındaki eğitim araştırmalarının da hızla artmasına yol açıyor.
Kaliteli ve ekonomik eğitim arayan birçok öğrenci, bütçesine ve akademik başarısına göre farklı bir ülkenin yolunu tutmaya uğraşıyor. Örneğin, 2017-18 akademik yılında 3,440 Türk öğrenci İngiliz üniversitelerine kaydoldu.8
Kanada ve Almanya da üniversite öğrenimi için talep gören ülkeler arasında. Daha önceki yıllarda Kanada’daki üniversitelere yılda ortalama 100 Türk öğrenci başvururken, bu sayı 2017’de 800’e çıktı. Almanya’daki üniversitelere başvuru sayısı da üçe katlandı.
2017 yılında özel yabancı liselerde okuyan her iki öğrenciden biri yurtdışındaki üniversitelere başvurdu. Örneğin her yıl yarıdan çoğu Türkiye’deki üniversiteleri tercih eden İstanbul Erkek Lisesi mezunları, başta Almanya olmak üzere farklı ülkelerdeki üniversitelerde okumak üzere harekete geçti. Almanya’da, Almanca bilmeyen öğrenciler bir yıl kadar Almanca öğrendikten sonra devlet üniversitelerinde sadece harç bedeli ödeyerek ücretsiz eğitim görebiliyorlar.
İtalya da kaliteli ve ekonomik eğitim için özellikle sanat ve idari bilimler alanında gittikçe daha çok tercih edilen ülkeler arasında… 2017’de İtalya’ya başvuran Türk öğrenci sayısı üçe katlandı. İsveç gibi kuzey ülkelere olan ilgi de ikiye katlanmış durumda.9
Uzun vadede…
Geleceğe yönelik kaygılar, iş bulma olasılığını artırma ya da farklı bir ülkede çalışma isteği, gençlerin lise düzeyinden sonra yurtdışı alternatiflerini araştırmalarına, bu olanakları zorlamalarına yol açıyor. Kaliteli bir eğitimi farklı bir kültürde yaşama kazanımıyla harmanlamak, elbette yuvaya dönen gençler için olduğu gibi ülkemiz için de büyük bir avantaj olacak. Bu avantajın ‘beyin göçü’ne dönüşmemesi dileğiyle…
Kaynakça:
- OECD (2019), Unemployment rate (indicator). doi: 10.1787/997c8750-en (Accessed on 02 April 2019)
- OECD (2019), Youth unemployment rate (indicator). doi: 10.1787/c3634df7-en (Accessed on 02 April 2019
- [İnternet] Uygun erişim: https://tr.euronews.com/2018/12/30/bes-grafikle-turkiye-de-yukselen-issizlik
- [İnternet] Uygun erişim: https://tr.euronews.com/2019/02/15/turkiye-issizlik-kasim-ayinda-yuzde-12-3-e-yukseldi
- [İnternet] Uygun erişim: http://www.uis.gov.tr/media/1431/eg-itim-i-stihdam-ilis-kisinin-gu-c-lendirilmesi_is-%C4%B1l-kurnaz_23-24eylu-l-c-al%C4%B1s-tay%C4%B1-sonras%C4%B1-revize.docx
- OECD (2019), Unemployment rates by education level (indicator). doi: 10.1787/6183d527-en (Accessed on 02 April 2019)
- [İnternet] Uygun erişim: https://www.aa.com.tr/en/education/turkish-students-eye-alternatives-to-us-universities/934145
- [İnternet] Uygun erişim: https://ftnnews.com/news-from-turkey/36355-the-number-of-turkish-students-at-uk-universities-increased-by-73
- [İnternet] Uygun erişim: http://siyasihaber4.org/egitim-icin-yurtdisina-giden-genclerin-sayisinda-rekor-artis
Yorum Bırakın
E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmiştir