İyi bir yöneticinin dört önemli özelliğinden biri karar vermek konusundaki isabetidir. Karar vermek zorunda kalan birçok yönetici daha fazla zamana, daha fazla bilgiye ve danışacak birilerine ihtiyaç duyar. Diğer taraftan kararlılığın bir kişilik özelliği olduğunu unutmamak gerekir. Örneğin kişilik özelliği olarak düşük tedbirliliğe sahip olanlar kolay karar verirler. Ancak “doğru karar” ve “kolay karar” birbirinden farklıdır. Her sorunun hızlı, kolay, ucuz ve yanlış bir çözümü vardır ve bu çözüm daha sonraki bir sorunun temelini oluşturur. Bu sözlerden doğru kararın yavaş alınması gerektiği sonucunu çıkarmak hatalı olur. Yapılması gereken, “amaca hizmet eden karar”ı mümkün olduğu kadar hızlı biçimde almaktır.

Gecikme, alınacak kararı anlamsız kılar. Kararın gecikmesi, bekleyenler açısından belirsizliğe yol açar ve bu durumun sık sık tekrarlanması da liderin yönetim becerilerinden çok kişiliği ile ilgili şüphe ve güvensizlik doğurur. Kararsızlığı önleyecek veya kararlarda gecikmeyi azaltacak adımlardan biri zaman sınırı koymaktır.

Çıkarların çeliştiği durumlarda mutlak doğru bir karara ulaşmak hiçbir zaman mümkün değildir. Böyle durumlarda en az rahatsızlık verecek olan seçimi yapmak yerinde olur. Astlar arasındaki anlaşmazlıklarda hakem olmak yapılabilecek en büyük yanlıştır. Tarafsızlığınıza inanarak size gelenler, kendilerini haklı gördükleri için, gerçekte tarafsız olmanızı değil, kendilerinden taraf olmanızı bekler. Kendilerine bütünüyle hak vermediğiniz zaman da duruma göre üç tür düşünceden birine sahip olurlar. “Aslında onu sever…”, “Bu konuyu anlayacak bilgisi yok…”, “Yeterince zaman ayırıp konunun derinine inmedi…”

Kararlarınızın herkesi memnun edemeyeceğini kabul etmeniz gerekir. Herkesi memnun etmeye çalışarak kimseyi memnun edemezsiniz. Bu nedenle kararlarınızdan memnun olmayanlara empati göstermek önem taşır ve rahatsızlığın doğuracağı sonuçları hafifletir.

Belirsizlik altında karar

Karar verme aşaması mutlaka belirsizlik içerir. Hiçbir zaman bütün verilere sahip olarak karar vermek mümkün değildir. Çünkü o zamana kadar “karar”, karar olmaktan çıkar olan bitene “tepki” olur.

Karar verirken öncelikle belirsizliklerin farkında olun. Bunların listesini yapın ve belirsizliğe yol açan bütün kuşkulu durumları kâğıda dökün. Belirsizliklerin yoğunlaştığı durumlarda kendinize şu soruları sorun;

• Olabilecek en iyi ihtimal nedir?
• Gerçekleşmesi muhtemel durum nedir?
• Ortaya çıkabilecek en kötü durum nedir?

Daha sonra her üç durum içinde senaryo hazırlayın.

Liderlik konusunda kısa bir süre önce yapılan bir araştırma, önümüzdeki yıllarda yöneticilerin kararlarını daha çok danışarak vereceklerini ve birlikte çalıştıkları kişileri kararlarına daha fazla ortak edeceklerini göstermektedir. Çünkü günümüzün sorunları tek bir kişinin bilgi, beceri ve birikimini aşmaktadır. Bu nedenle astlarınızı dinleyin ve onların birikimlerinden yararlanın. Bunun zayıflık olarak algılanacağını düşünmeyin. Sonuçta bilgiyi seçen, değerlendiren, yorumlayan ve son şeklini verecek olan sizsiniz.

Karar verme sürecinde şu üç noktayı göz önünde bulundurun.

Baskıyı hesaba katın: Baskı ve stres insanın öğrendikleri ile değil, mevcut bilgileri ile hareket etmesine yol açar. Bu nedenle karar verirken mümkün olan en fazla bilgiyi toplayıp doğru analiz etme ve en uygun seçeneğe yönelmeyi içeren adımları sistemli şekilde ve açık, berrak bir zihinle atmanız gerekir. İmkân var ise bunları kâğıt-kalem kullanarak veya ekran üzerine yazıya dökerek yapın.

Alternatif plan hazırlayın. Bütün olasılıkları düşünüp en iyi olduğuna inandığınız alternatifi seçin ve bu seçinin sebeplerini sıralayın. “Ya böyle olmazsa?” sorusunu sorun ve işlerin yolunda gitmemesi ihtimaline karşı mutlaka bir B planı oluşturun.

Sorumluluk alın. Her kararınızın temelini ekip üyelerine karşı hissettiğiniz sorumluluk duygusu oluşturmalıdır. Kendi vizyonunuz doğrultusunda astlarınız adına riske girebilirsiniz ancak astlarınızı riske atmamaya gayret edin.

Sonuç

Karar ve kararlılık bir yöneticinin yönetim başarısının önemli bir sütunudur. Kararsızlık yöneticiye olan güveni sarsar. Her insanın karar süreci parmak izi kadar özeldir. Bu nedenle kendi karar sürecinizi tanıyın ve buna uygun stratejiler geliştirin. Bunun için tarih boyunca farklı disiplinlerden gelenlerin karar konusundaki özdeyişleri size ilham verebilir.

Bir girişimde bulunacaksanız, kararsızlık kapılarını kapatın.
F. Nietzsche

Kararlar, yılan balığına benzer. Kolayca yakalanır ama elde tutulması zordur.
A. Dumas Fils

Değerlerinin ne olduğunu bilirsen, karar vermekte güçlük çekmezsin.
R. Disney

Başarının sırrı kendi işinizi iyi yapmanızda değil, o işi iyi yapacak doğru adam bulmanızdadır.
A. Carnegie

Tuhaf görünebilir ancak büyük liderler yetkiyi kendilerinde toplayarak değil, dağıtarak başarılı olur.
J. B. Stockdale

Prof. Dr. Acar Baltaş

Prof. Dr. Acar Baltaş, Türkiye’de geniş kitlelere, psikolojinin insan ihtiyaçları ve iş hayatının sorunları için bir çözüm olduğunu gösteren öncülerden biri oldu. Stres ve beden dili kavramlarını Prof. Dr. Zuhal Baltaş’la birlikte Türkiye’ye tanıttı. 1989 yılında yayınlanan “Üstün Başarı” kitabı öğrenmenin nöro-bilimsel temelleri ile öğrencilerin ihtiyaçları arasında köprü kuran ilk çalışma oldu. Ortaöğrenimini Istanbul Erkek Lisesi’nde, yüksek öğrenimini Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü’nde tamamlayan Acar Baltaş, doktorasını Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Nöroloji Anabilim Dalı’nda yüksek beyin fonksiyonları konusunda yaptı, klinik nöro-fizyoloji alanında Tıp Bilimleri Doktoru ünvanını aldı ve 1986 yılında Uygulamalı Psikoloji Doçenti, 1996 yılında Profesör oldu. 1977-1997 yılları arasında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anabilim Dalı’nda çalıştı. Yurtiçinde ve dışında yayınlanmış 100’dan fazla bilimsel çalışması bulunan Baltaş, 1983 yılından bu yana, iletişim ve tıbbi psikoloji alanındaki bilgilerini iş hayatının ihtiyaçları ile bağdaştırarak seminerler verdi, uygulamalar yaptı. Bu seminer ve uygulamalarında liderliğin kültür ve cinsiyetle ilişkisine (Türk kültüründe yönetmek ve kadın liderliği), duyguların kararlar üzerindeki etkisine ve zihniyet değişikliğine odaklandı. Acar Baltaş, yasal yollarla toplam 600.000 adet satışı yapılmış; bazılarının 40. baskıyı aştığı Stres ve Başaçıkma Yolları, Bedenin Dili, Ekip Çalışması ve Liderlik, Üstün Başarı, Hayalini Yorganına Göre Uzat, İnsana ve İşe Değer Katan Yeni İK, Türk Kültüründe Yönetmek, Akılsız Duyguların Cezasını Kararlar Çeker ve Baltaş Grubu Yönetim El Kitapları’nın yazarıdır. Baltaş, Türk kültürünün değer sisteminden çıkan dönüşüm programları ve ekip çalışması konusunda birçok kuruluşun uluslararası başarılarının hazırlayıcısı oldu. Türk A Milli Futbol Takımı’nın ve Galatasaray Futbol Takımı’nın psikolojik danışmanlığını yaptı, bu görevi Türk A Milli Futbol Takımı’yla sürdürdü. Türkiye Futbol Federasyonu bünyesinde antrenörlere yönelik, “genç sporcularda karakter gelişimi” ve “psikolojik performans danışmanlığı” programlarını yönetti. Ayrıca, 2009-2016 yılları arasında Harp Akademileri’nde kurmay subay adaylarına ve her rütbede terfi eden generallere kişilik ve liderlik eğitimleri verdi. Acar Baltaş, Prof. Dr. Zuhal Baltaş’la kurucusu oldukları, iş hayatında gözlenebilir zihniyet değişikliği ve ölçülebilir iş sonuçları için kurum ve çalışan etkinliğini hedefleyen Baltaş Grubu’nu yönetmektedir. Prof. Dr. Zuhal Baltaş ile evli ve iki çocuk babasıdır.

Biyografinin Tamamını Gör