Kültür farklılığı, bazı anlaşmazlıkların hatta çatışmaların doğmasına yol açıyor. Hollanda ile hangi kültür farklılıklarımız var ve bu farklılıkları nasıl yönetebiliriz?
Son zamanlarda bazı siyasi anlaşmazlıklar ortaya çıksa da, Türkiye’nin Hollanda ile ticari ve ekonomik ilişkileri güçlü ve çok eskiye uzanıyor. Hollanda, Türkiye’de en çok yatırım yapan ekonomiler arasında ve bu iki ülke, kültürleri birbirinden çok farklı olmasına rağmen, yüzyıllar içinde birlikte çalışmaya alışmış, birbirlerini anlamayı öğrenmiş. Yine de kültür farklılığı, kaçınılmaz olarak bazı anlaşmazlıkların hatta çatışmaların doğmasına yol açıyor.
Kültürler arasındaki bilimsel farklar
Kültürün iş yapış ve iletişim şekillerini nasıl etkilediğini araştıran pek çok çalışma, konuyu Hofstede’nin kültürel boyutlarıyla ele almaktadır.1 Bunlar, antropolog Geert Hofstede’nin akademik araştırmaları sonucunda belirlediği, kültürleri analiz etmeye ve karşılaştırmaya yönelik boyutlardır.
Hollanda ile Türkiye’nin kültür boyutları arasında çarpıcı farklılıklar görüyoruz:
Bireyciliğin Hollanda kültüründe yüksek olması, işin ‘kişiler’ arasında değil ‘kurumlar’ arasında yapılmasına neden olur. İnsanlar iş yaptıkları kişiye isminden ya da kişiliğinden dolayı değil, temsil ettiği kurumun itibarından dolayı güvenir. Oysa toplulukçu Türk kültüründe insanlar iş yapacakları kişiyle birey olarak ilişki kurmak ister, ona güvenme ihtiyacı duyarlar. Birbirlerini tanımayan kişiler bir araya geldiğinde önce uzun uzun havadan sudan bahsedilir. Bunun altında yatan sebep, tarafların birbirine ısınmak için zamana ihtiyaç duymasıdır. Bir toplantıdan önce yapılan bu konuşmalar bir Hollandalıya zaman kaybı olarak görünürken bir Türk için karşısındakini tartıp puanını verdiği bir fırsattır.
İletişim ve uzlaşma
Bireycilik iletişimi de etkiler: Bireyci kültürde çok daha doğrudan, yüzleşmeci iletişim kurulurken toplulukçu kültürde fikir ve bilgiler daha üstü kapalı, dolaylı yoldan iletilir. İnsanlar birbirleriyle, özellikle yöneticileriyle yüzleşmekte zorlanırlar.
Toplulukçu kültürlerde insanlar mahcup olmaktan özenle kaçınırlar. Bu yüzden olumsuz geribildirim almak ve vermek problemli olabilir. Bir Hollandalının aksine bir Türk’ün eleştiriyi kaldırması çok zordur. Toplulukçu ve (Hollandalılara göre yüksek) iş yönelimli Türk kültürü, uzlaşmayı zayıflık olarak görecek, kendi istediğinin olması için sonuna kadar diretecektir.

Zaman
Bireycilik boyutu, zaman kullanımını da şekillendirir. Bireyci kültürlerde her şeyin bir zamanı vardır, işler aynı anda değil, arka arkaya yapılır. Toplulukçu Türk kültürü ise birçok işi bir arada yapmaya (multitasking) daha yatkındır. Hollandalıların aksine, Türkler için toplantıların, işlerin tam zamanında başlayıp bitmesi pek o kadar önemli değildir.
Yönetim anlayışı
Güç uzaklığının Türk kültüründe yüksek olması ‘babacan yönetim anlayışı’nı hakim kılar: Yönetici anne-baba rolü de üstlenir, çalışanlarına gerekirse özel hayatlarında da destek ve koruma sağlar, bunun karşılığında da itaat ve sadakat bekler. Kararları genelde yönetici verir, çalışanlara bildirir.
Hollanda kültüründe ise yönetici/çalışan güç dağılımı çok daha eşittir. Ast/üst birbirinden çok da farklı görünmez, farklı davranmaz (Resim 1). Çalışan, yöneticisiyle yüzleşmekten kaçınmaz, farklı fikri varsa bunu dile getirmekte zorlanmaz.
Yaratıcılık
Belirsizlikten kaçınan Türk kültürü aklına yatmayan, alışılmadık, farklı, riskli görüş ve yöntemleri somutlaştırmakta ve kabullenmekte zorlanır. Hollanda kültürü bu konuda çok daha toleranslıdır. Sunum yaparken, karşısındakini iknaya çalışırken yenilikçi stratejilerden yararlanmayı sever.
Sonuç
Farklılıkların farkında olmak, bunları yönetmeyi, hatta bunlardan yararlanmayı mümkün kılar. Burada bahsettiğimiz farklılıkları bilimsel şekilde ortaya koyan antrapolog Geert Hofstede, Hollandalıdır. Dünyada en sıklıkla kullanılan kültür analizinin, ilişki yöneliminde en güçlü olan Hollanda kültüründen gelen bir bilim adamının eseri olması sürpriz değil. Bu konuda daha çok Türk araştırmacıdan bilgi edineceğimiz günleri hevesle bekliyoruz.
Kaynakça:
- Geert Hofstede: National culture [İnternet]. Uygun erişim: http://geert-hofstede.com/national-culture.html
Yorum Bırakın
E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmiştir