Yazarlar: Anchal Luthra, SRM Universitesi Haryana, Araştırmacı; Richa Dahiya, SRM Universitesi Haryana, Öğretim Üyesi

Bir lider mükemmel bir iletişimci olmadan etkili bir lider olamaz ve bu yeteneğini kullanarak ekibinin kendisini örnek almasını sağlamalıdır. Bilgi sahibi olan lider bilgi birikimini çalışanlarına aktarabilmelidir. İyi bir lider diğerlerine imkânsız gibi görünen işlerde ekibini motive etme yeteneği ile ekibini başarıya taşır. Doğru iletişim, ekibini daha iyi anlama yetisi geliştiren lideri etkili kılar. Bu anlayış çalışanların lidere ve birbirlerine güven duyarak bir arada çalışmalarını sağlarken, ekip üyeleri arasında uyumlu ilişkiyi güçlenir ve mükemmel bir iş ortamı oluşur. Çalışanlar böylesi iyi, sağlıklı, olumlu ve uyumlu bir ortamda fazladan çaba gösterme konusunda motive olur, işlerine olan bu adanmışlıkları hedeflerine hızlı ve kolay şekilde ulaşmalarını sağlar ve böylelikle verimlilikleri artar.

Farklı iletişim tarzları liderlik üzerinde etkili olurken, farklı liderlik tarzlarının da iletişimi etkilediği bilinmektedir. Tarzdaki değişim ile iletişimin yarattığı etki de değişime uğrar. Liderin zor ve kritik bir durum ile başa çıkmak zorunda kaldığı bazı zamanlarda liderlik tarzı otoriter olmayı gerektirir, ancak lider iletişimi üzerinde mutlak kontrol sahibi olmalı, iletişimsizlik veya etkisiz iletişime meydan vermemelidir. Bir diğer örnek, farklı iş tutumu ve tarzına sahip gruplarla çalışmak zorunda kalan lidere ilişkindir. Bu durumda lider, insanı daha fazla merkezine almalı ve grup ile etkileşim halindeyken dahi bireysel seviyede iletişim kurabileceğini gösterebilmelidir.

Etkili liderlik için iletişim ilkeleri

Birçok problem, bilgi veya iletişimin uygun olmayan zaman ve şekilde sağlanmasından kaynaklanmaktadır. Etkili lider olabilmek için bazı iletişim ilkeleri şunlardır:

• Lider çalışanları ile iletişim halindeyken kendine güveni tam olmalıdır. Aksi durum ekip üyelerini rahatsız eder ve işe heyecan duymalarını engeller. Liderin güvenli duruşu istenilen hedeflere ulaşmakta ekibin bir arada çalışmasını destekler.
• Etkili lider iletişim sırasında yüksek enerji ve motivasyona sahip liderdir. Sahip olduğu yüksek potansiyel ile ekibi motive eder ve ekibin moralini yüksek tutmayı başarır.
• Gerçek lider kuralları ekibine net bir şekilde iletmelidir. Kendisi de kurallara uymalı ve ekibinden beklentilerini kendisinin de yapabileceğini dolaylı olarak göstermelidir. Ekibini örnek davranışlarıyla yönetmelidir.
• Etkili lider net düşünme sürecine sahiptir. Dinleyenlerin entelektüel seviyesi ve anlayışını akılda tutarak iletişim tekniklerini, kanalları ve yaklaşımı belirler. Çok yönlü durumları yönetmekte çok yetkin olmalıdır, benzer durumları ekibinin iyi anlamasını sağlamak için daha basite indirgeyerek üstün performans elde etmelidir.
• Liderin iletişimi açık ve kısa olmalı aynı zamanda çalışanların duygu ve düşüncelerine değer vermelidir. Etkin liderden tüm kültürleri, bilgiyi, eğitimi, ahlaki değerleri, farklı demografikleri ve iletişim yeteneklerini kucaklaması beklenir.
• Güçlü liderler iletişimde kavrama yeteneğine sahip olmalı ve farklılıkları olumlu ve pratik yollarla çözümlemelidir.
• Lider açık fikirlilikle iletişim kurmalı ve liderlik anlayışını geliştirecek öneri ve görüşleri hoş karşılamalıdır.
• Lider ego tatmini yerine anlayışlı olmayı seçmelidir çünkü ego öğrenmeyi engeller ve liderin takdir etme eğilimini azaltarak ekip üyeleri arasında birçok probleme yol açar.
• Şeffaf iletişim sistemi kurmak liderin görevidir. Herhangi bir söylentinin yayılmasına meydan verilmemelidir. Büyük gizlilik içermediği sürece, lider ve ekip arasında gizlilik olmamalıdır.
• Lider ekibiyle iletişim halindeyken fazlasıyla odaklı ve istikrarlı olmalıdır çünkü ekip zor durumlarda denge ve çözüm sağlamak üzere liderin etkili iletişimine ihtiyaç duyar.
• Lider tamamen etkili konuşma üzerine odaklanmaktan çok etkili dinlemeyi öne çıkarmalıdır çünkü sabırla dinlemek etkili konuşmak kadar anlamlıdır.
• Etkili lider sadece bilgi paylaşmaktan çok her zaman ekiplerle iletişime odaklanmalıdır çünkü bilgi sadece bilgilendirir, oysa kurulan iletişim görüşlere, yaklaşımlara ve aktivitelere ilham kaynağı oluşturabilir.
• Liderin korkmadan iletişim kurması çok önemlidir, hata yapma korkusu yaşamamalıdır. Hata yapma durumunda, ekip üyelerinin güven ve saygısını kazanmak için hatasını açıkça kabul etmelidir.
• Lider ekibine yolladığı mesajlardan emin olmalıdır çünkü yanlış mesaj görüşlerde farklılığa ve çatışmaya neden olabilir. Mesaj açık, yanlışsız ve düzgün olmalıdır. Liderin, kafa karışıklığını engellemek için tartışmaya açacağı konuya hâkimiyeti tam olmalıdır.
• İyi lider iletişim süreci sırasında paylaşılan bilgiyle ilgili ekip üyelerinde bir şüphe oluşması durumunda, hiçbir engel olmadan kolayca ulaşılabilir olmalıdır. Ulaşılmazlık lideri yetersiz ve başarısız kılar.
• Lider tüm ekip üyeleriyle tek tek iletişim kurmaya zaman ayıramayabilir, bu nedenle grup içerisinde olsalar dahi onlarla bireysel olarak etkileşimde bulunma sanatı geliştirmelidir. Liderin gruba hitap ederken izlediği tutum adeta tüm bireylerle teke tek konuşuyor izlenimi vermelidir.

Yukarıda sözünü ettiğimiz ilkeler dışında, liderlik iletişiminin çalışanlara büyük başarılar elde etmek konusunda ilham vermek olduğunu vurgulayan başka ilkeler de vardır:

• Lider hikâye anlatma ve anıları kullanma becerisine sahip olmalıdır bu yolla grupların anlayış ve davranışını harekete geçirir.
• Bir lider, grubun en son üyesi verilen mesajı kavrayana kadar mesajı tekrar etmelidir. İletişim sırasında bilgi veya mesajın tekrarlanması ile her bir üyenin olayı kavramasına ve verimliliğin artmasına destek sağlanmış olur.
• Lider tüm ekip üyeleriyle iletişim halinde olmak ve onları zaman zaman motive etmek için yüz yüze toplantılar, video konferanslar, telekonferanslar, eposta vb. gibi tüm iletişim teknolojilerini ve kanallarını nasıl kullanacağını bilmelidir.
• Etkili lider iş ortamını geliştirmek için geribildirim sistemini cesaretlendirmelidir. Geribildirim, var olan hataları düzeltmek ve eksikleri gidermekte yardımcı olur.

Sonuç

Hem iletişim, hem de liderlik birbirlerine derinden bağlıdır ve ayrı ayrı yapılamaz. Etkili liderlik iletişimi için “Kavramsal Model” ortaya konmuştur. Bu modele göre etkili iletişim ve liderlik bir arada olduğunda, ekip üyeleri, lider ve yönetici arasındaki anlayışın daha iyi gelişmesi sağlanır. Daha fazla anlayış bir arada çalışmak için çok önemli olan güven duygusunu aşılar. Güven duygusu yakın ilişkiler kurulmasını, çalışanların motive olmasını, kendilerine daha çok güvenmelerini ve işbirliği içinde çalışmalarını hayata geçirir. Kurulan işbirliği çalışanların performanslarını en üst düzeyde ortaya koyarak hem bireysel hem de ekip hedeflerini başarmalarını sağlar.

*Bu yazı, Luthra ve Dahiya’nın 2015’te International Journal of Management & Business Studies’ta yayınlanan “Effective Leadership is all About Communicating Effectively: Connecting Leadership and Communication” adlı makalesinden derlenmiştir.