Kadın Liderler Fark Yaratır Mı?

Kadın Liderler Fark Yaratır Mı?

Kadınların iş hayatında sadece cinsiyet eşitliğini sağlamak amacıyla değil, ekonomide de değer katmaları kanıtlanmış birşeydir.Bu makalede de kadınların kurumsal kültürdeki katkılarından bahsedilmektedir.

Dünya nüfusu içinde kadınlar ve erkekler yarı yarıya iken, kadınların işgücüne katılımı aynı oranda olmayıp, yönetim kadrolarına katılımları düşük kalmakta, hatta üst yönetimde yer alma oranları da oldukça sınırlı olmaktadır.

Türkiye’ deki istatistikler de globalden farklı değil; 2014 verilerine göre, nüfusunun %49,8’i kadınlar olmasına rağmen, 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus içerisinde istihdam oranı %45,9, bu oranın dağılımı, erkeklerde %65,2, kadınlarda ise %27,1’dir. Yüksekokul veya fakülte mezunu olan nüfus %12,9 ve bu oran erkeklerde %15,1 kadınlarda ise %10,7’dir. Eğitim durumuna göre işgücüne katılım oranı incelendiğinde, yüksek öğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı, erkeklerden daha fazla olup %72,2’dir1. Rakamlarla görüldüğü üzere; kadın, yüksek eğitim aldığında daha fazla oranda iş hayatına dahil olabiliyor. 

Ancak kadınlar, iş hayatına katılsa bile, bu defa karar alıcı ve iş sonuçlarını etkileyebilecek yönetim pozisyonlarına ulaşmada zorluk yaşıyorlar. Grant Thornton’un her sene yaptığı araştırmaya göre, 2016 yılında; dünyada kadın yöneticilerin oranı; %24, Türkiye’de ise %20. Ülke olarak bu oranla 36 ülke arasında 27. sıradayız.

İş hayatında kadın

Sonuçta rakamlar gösteriyor ki; kadınlar sanayi devriminde sonra çalışma hayatına girmesine rağmen, hem ekonomiye katılımları düşük, hem de kadın yöneticilerin sayısı hala erkeklerin çok gerisinde. Ayrıca bir diğer gösterge de; kadınlar orta kademe yönetime gelseler bile bu sefer; yenilikçi, planlı ve düzenli çalışmalarıyla oldukça başarılı olmalarına rağmen, tepe yönetime neredeyse hiç ulaşamıyorlar. Yıllara göre çok değişmeyen bir veriyi örnek verecek olursak; Amerika’nın Fortune 1000’deki firmalarından sadece ikisinin en tepe yöneticisinin (CEO) kadın olduğu belirtilmektedir. Bunun sebebi, ilk kez 1986 yılında “cam tavan sendromu” ile açıklanmaya çalışılıyor. Bu sendrom; kadının belli bir kademeden sonra ileriye gitmeye karşı, hem kendinin hem de çevresinin ortaya koyduğu belirsiz ve açıklanamayan engellere takılıp kalmasıdır. Diğer yandan, kadın yöneticilerle ilgili algı araştırmaları, belki bize kadınların neden kendileri ile ilgili frene bastıklarını gösteriyor. Myers ve McCaulley (1985), yönetici gelişim programında, yöneticilerin kendileriyle ilgili değerlendirme raporlarını incelediğinde; kadın yöneticiler kendilerini, sezgileri yüksek ve duygusal olarak değerlendirirken, erkek yöneticileri daha mantıklı ve akıllı olarak değerlendirmiştir. Kadınların bu algısı çalışanları da etkilemekte, nitekim bir başka araştırma, çalışanların kadın yöneticiler algısı hakkında ilginç veriler ortaya koyuyor. Haefner (1977), 588 çalışanı (%64’ü erkek) kapsayan çalışması sonucunda; çalışanların birçoğunun kadınlar, yaşlılar ve yeteneksiz insanlarla çalışmak istemediklerini ortaya koymuştur. Ayrıca çalışanların, çok yetenekli kadın ve çok yetenekli erkek arasında seçimleri erkeklerden yana olmuştur 2.

İncelenmesi gereken diğer bir konu da; eğer kadınlar, üst yönetimde olduğunda finansal bir fark yaratabiliyorlarsa, kadınların üst yönetimde yer alamaması ekonomik olarak bir kayıp yaratabilir. Bununla ilgili Türkiye’de yapılan bir araştırmada; yönetim kurulunda kadınların olduğu şirketlerin yarattığı finansal farklılığa bakılmış. Bu araştırmanın kapsamında, 2008-2012 yılları arasında her yıl 101 işletme olmak üzere, toplamda 505 işletmenin yıllık verileri bulunmaktadır. Yönetim kurulunda ve üst yönetimde bulunan kadın üyelerin oranı arttıkça finansal performansın göstergesi olan aktif karlılık artmaktadır3

Kadınların finansal fark yaratması ile ilgili son yıllarda uluslararası şirketlerin araştırmaları da kadınların üst yönetimde bulunmalarının daha iyi sonuçlar elde edilmesine neden olduğunu ortaya koyuyor. Peterson Institute for International Economics tarafından yapılan araştırma, kadın liderlerin yer aldığı şirketlerin daha karlı olduğunu ortaya koymuş. CEO, yönetim kurulu üyeleri ve üst yöneticilerin yer aldığı araştırmaya göre şirket yönetimlerinde daha fazla kadın bulunması yüksek karı beraberinde getiriyor. Küresel çapta 91 ülke, farklı sektörlerde yer alan halka açık 21,980 şirket üzerinde yapılan araştırma, yönetici pozisyonlarında en az yüzde 30 oranında kadına yer veren şirketlerin net karının % 6 oranında daha fazla olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde, finansal veri sağlayıcısı MSCI’nın son araştırmasına göre ise, yönetim kurullarında kadınların olduğu şirketler diğerlerine göre, borsalarda yüzde 36 daha iyi bir performans gösteriyor. Bu şirketlerin hisse başına yatırımcısına kazandırdığı para yüzde 10 daha fazla. Diğer yandan; Credit Suisse’in 2014 yılında yaptığı çalışması da, kadın yöneticilerin egemen olduğu şirketlerin, kadın yöneticisi olmayan şirketlere göre yüzde 5 daha iyi borsa performansı gösterdiğini ortaya koyuyor. 

Sonuç

  • Son dönemlerde yapılan araştırmalarda, şirketlerin üst yönetimde kadın sayısı arttıkça finansal çıktılarında artış sağlanıyor.
  • Bu değer bilinmesine rağmen, kadınlar üst yönetimde dünyada %24, Türkiye’de % 20 oranında azınlıkta yer alıyorlar.
  • Türkiye’de kadının iş gücüne katılımı erkeklerin yarısı iken, üniversite bitirdiklerinde üniversite mezunu erkeklere oranla iş hayatına daha çok katılıyorlar. Bu veri bize, kadınların eğitim düzeyini artırmanın, kadınların ekonomiye katılımında ön şart olduğunu gösteriyor
  • Kadınların özellikle tepe yönetimde sayılarını artırmak için, hem çevrelerindeki hem de kendilerindeki inanç algısını değiştirmek ve güven kazandırmak gerekiyor.
  • Kadınlara iş hayatında sadece cinsiyet eşitliği sağlamak amacıyla değil, ekonomide de değer yaratmaları için hem kadınlara, hem şirketlere hem de ülkemize önemli sorumluluklar düşüyor.

Kaynakça:

  1. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. 05 Mart 2015; Sayı:18619,
  2. Uzun G. Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar ve bankacılık sektöründe uygulama, Çukurova Üniversitesi, yüksek lisans tezi, 2005; ss: (33-35) 
  3. Ocak M. Yönetim kurulu ve üst yönetimde yer alan kadınların finansal performansa etkisi: Türkiye’ye ilişkin bulgular, Muhasebe ve Finansman Dergisi 2013; ss:121

Diğer Makaleler

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *

Son Makaleler

En Çok Yorumlanan

Öne Çıkan Videolar

Hayatın Hakkını Vermek

Hayatın Hakkını Vermek | Prof. Dr. Acar Baltaş | TEDxIzmir

Mesleğimi nasıl seçmeliyim?

Kurumların yönetim felsefesini hayata taşıyan insan ve değişim projeleri üzerine çalışan Prof. Dr. Zuhal Baltaş, mesleğinizi nasıl seçmelisiniz konusu üzerine bilgi veriyor.

Hayalini Yorganına Göre Uzat

Prof. Dr. Acar Baltaş, TEDxAnkara'da yaptığı konuşmada istek ve başarı arasındaki ilişki ile "yatkın olduğumuz şeyleri hayal etmenin" önemini anlatıyor.

Öne Çıkan Kitaplar

Personova Kişilik Envanteri Testi