Türk Kültüründe Dijitale Giden Yol

Türk Kültüründe Dijitale Giden Yol

Kurumların dijitalleşme ölçüsü, kurum kültürünün yenilikçiliği ile doğru orantılıdır. Bu yazının konusu ise, kurum kültürünün yenilikçiliğinin, o kurumun var olduğu ülke kültürü ile bağlantısıdır. Türk kültürünün bilimsel kültür değerlerinin yenilikçiliği özendiren bir yapıya sahip olup olmadığı ele alınmaktadır.

Bugünün hızını tetikleyen temel dinamiklerden biri, dijital araçlardır. Kurumların bu araçlardan yararlanma ve bunları benimseme ölçüsü, kurum kültürünün yenilikçiliği ile doğru orantılıdır. Bu yazının konusu ise, kurum kültürünün yenilikçiliğinin, o kurumun var olduğu ülke kültürü ile bağlantısıdır.

Bireyler algı ve tutumlarıyla, kurumlar da iklim ve uygulamalarıyla, içinde yaşadıkları ülkenin kültürünü yansıtırlar. Kurum ve ülke kültürü arasındaki bağı, Danimarkalı uluslararası pazarlama profesörü Hollensen, aşağıdaki şemayla göstermektedir* Burada göründüğü gibi, farklı kültür katmanları arasındaki çizgi keskin değil, silik ve geçişkendir.

Bireyin, kurumun ve sektörün davranışını şekillendiren ülke kültürünün bu topraklardaki yaptırımı nedir? Türk kültürü yenilikçiliği özendiren bir yapıya mı sahip mi?

Kültürün bilimsel analizi

Kültürleri inceleyip karşılaştırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan model, Hofstede’nin kültür boyutlarıdır.1 Beş ampirik boyutta (bireycilik/toplulukçuluk, güç uzaklığı, belirsizlikten kaçınma, başarı/ilişki yönelimi ve uzun/kısa döneme yönelim) kültürleri analiz ve mukayese etme imkânı veren bu modelin boyutları arasında en çok belirsizlikten kaçınma, toplumların yeni yol ve yöntemlere karşı tutumunu belirler. 

Belirsizlikten kaçınma, bir toplumun bilinmezliği tolere edebilme derecesini gösterir. Belirsizlikten kaçınma yöneliminin yüksek olduğu toplumlarda, bireyler bilinmezliği tehdit olarak algılar, kendilerini güvensiz ve kaygılı hissederler. Bu boyutta (76 ülke temel alınarak hesaplanan) dünya ortalaması 64 iken Türk kültürünün skoru 85’dir. Yani Türk kültürü, belirsizlikten ileri derecede kaçınan bir yapıya sahiptir. Kültürün bu özelliği ile diğer bir özelliği olan toplulukçuluğun bir araya gelmesi, Türk kültüründe geleceği öngörebilme ve sürprizlerden kaçınma ihtiyacının, geleneklere ve ritüellere bağlı kalarak, bildik yoldan sapmayarak giderilmeye çalıştığını gösterir.

Dijital çözümler, geleneksel yaklaşımların yerini alan ya da en azından bunları tamamlayan, yenilikçi, henüz ‘test edilip onaylanmamış’ yöntemler içerebilir. Bu tür yöntemlerin rahatlıkla kabul gördüğü ortamlar, Türk kültürünün tersine, belirsizliği tolere eden kültürlerdir.

İnternet kullanımı ve kültür

Araştırmalar, internet kullanımının daha hızlı yaygınlaştığı toplumların, yeniliklere daha hızlı uyum sağlayan belirsizliği tolere eden kültürler olduğunu göstermektedir2. Bu araştırmalarla paralel bir karşılaştırma, aşağıdaki tabloda yer almaktadır**: 2012 yılında internet kullanımının farklı ülke nüfuslarında ne kadar yaygın olduğu, o ülkenin belirsizlikten kaçınma skoruyla karşılaştırılmıştır. Tabloda yer alan 17 Avrupa ülkesi de kişi başına düşen gelir açısından üst sıralardadır. Bu ülkeler için internet kullanımıyla belirsizlikten kaçınma arasındaki ilişkiyi açıkca görebiliriz. 

Yenilikçiliği tetikleyen kültür değerleri

Yenilikçi yöntemlerin daha kolay yayılmasını sağlayan kültür boyutları, ‘belirsizliği tolere etme’ dışında, kişinin inisiyatif alarak bir hareket başlatmasını, sorumluluğu üstlenmesini sağlayan ‘bireycilik’ ve ‘düşük güç uzaklığı’dır. Bu kültür özellikleri, iç kontrol odağına sahip bireyi proaktif olmaya ve sorumluluk almaya yöneltir.

Türk kültürüne gelince… Toplulukçu (topluma uyum esastır, bu amaç doğrultusunda var olan kurallara uyulur), güç uzaklığı yüksek (çalışanın proaktif olmasını değil söyleneni yapmasını bekleyen merkeziyetçi yönetim) ilişki yönelimli (iyi sonucu almak değil hır gür olmadan çalışmak esastır) ve belirsizlikten kaçınan (yukarıda anlatıldığı gibi, yeni yöntemler değil geleneksel yaklaşımlar esastır) Türk kültürünün, yenilikçi kurum kültürünü canlandırdığı ve motive ettiği söylenemez. Ancak yine de eğitim düzeyi yüksek genç ve kalabalık bir nüfus barındıran ülkemizdeki yaşantı yüzyıllardır farklılık, çeşitlilik içermektedir. Bu da ‘geleneksel’den ‘yenilikçi’ye uzanan yolda Türk kültürünün çalışanlarına büyük avantaj sağlayacaktır.

* http://www.grin.com/en/e-book/126904/foreign-market-entry-and-culture

** Belirsizliği tolere etmek skoru http://geert-hofstede.com/national-culture.html sitesinden, internet kullanım yüzdesi http://www.internetworldstats.com/stats4.htm sitesinden alıntılanmıştır.

Kaynaklar:

  1. http://geert-hofstede.com/national-culture.html
  2. Consumer behavior and culture, Marieke de Mooij, p. 86, p.288

Diğer Makaleler

Yorum Bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmiştir

Son Makaleler

En Çok Yorumlanan

Öne Çıkan Videolar

Hayatın Hakkını Vermek

Hayatın Hakkını Vermek | Prof. Dr. Acar Baltaş | TEDxIzmir

Mesleğimi nasıl seçmeliyim?

Kurumların yönetim felsefesini hayata taşıyan insan ve değişim projeleri üzerine çalışan Prof. Dr. Zuhal Baltaş, mesleğinizi nasıl seçmelisiniz konusu üzerine bilgi veriyor.

Hayalini Yorganına Göre Uzat

Prof. Dr. Acar Baltaş, TEDxAnkara'da yaptığı konuşmada istek ve başarı arasındaki ilişki ile "yatkın olduğumuz şeyleri hayal etmenin" önemini anlatıyor.

Öne Çıkan Kitaplar

Personova Kişilik Envanteri Testi