Kişilik psikolojisi terminolojisine baktığınızda, iyi kişilik, kötü kişilik ya da kişiliksiz gibi kavramların yer almadığını görüyoruz. Benzer bakış açısıyla “geçinilmesi zor” tanımının, bu tanımı, yapan kişinin özelliklerinden kaynaklandığı düşünülebilir. “Kişiyi nasıl bilirsin? Kendin gibi” deyimi bu yaklaşımımızı ifade etmektedir. Genelde kaygı düzeyi yüksek olan bir kişi, başkalarının stresle başaçıkma düzeyini bu bakış açısıyla oluşturacaktır. Günlük hayatta çevresiyle ilişkilerinde sorun yaşamayan kişiler ne zaman “geçinilmesi zor” kişi haline gelir? Pek çok insan baskı altındayken üretkenliklerini olumsuz yönde etkileyen eğilimler sergiler. Bunlar “Risk Faktörleri” olarak adlandırılır. Ancak kişi baskı altına girdiğinde, yorulduğunda, sıkıldığında ya da dikkati dağıldığında bu risk faktörleri verimliliği düşürüp, müşterileri, çalışma arkadaşlarını ya da birebir ilişki içinde olduğu kişilerle olan ilişkilerin kalitesini zedeleyebilir. Çevresindekiler bu eğilimlerin farkında olmakla birlikte bunlara ilişkin kişiye herhangi bir geribildirimde bulunmayabilirler. Ancak kişinin kendi ayak bağları hakkında farkındalık kazanması ve geribildirim alması, performansını olumlu yönde etkileyecektir. Hogan Baskı Altında Eğilimler ölçümü, kişilere objektif geribildirim sağlamak, baskı ve stres altındaki olumsuz davranışları fark ettirmek amacıyla hazırlanmıştır. Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümünde yer alan on bir boyut üç ana kategoride toplanmaktadır: İnsanlardan uzaklaşma, İnsanları karşısına alma ve İnsanlara doğru gitme.
Kişilik psikolojisi terminolojisine baktığınızda, iyi kişilik, kötü kişilik ya da kişiliksiz gibi kavramların yer almadığını görüyoruz. Benzer bakış açısıyla “geçinilmesi zor” tanımının, bu tanımı, yapan kişinin özelliklerinden kaynaklandığı düşünülebilir. “Kişiyi nasıl bilirsin? Kendin gibi” deyimi bu yaklaşımımızı ifade etmektedir. Genelde kaygı düzeyi yüksek olan bir kişi, başkalarının stresle başaçıkma düzeyini bu bakış açısıyla oluşturacaktır.
Günlük hayatta çevresiyle ilişkilerinde sorun yaşamayan kişiler ne zaman “geçinilmesi zor” kişi haline gelir? Pek çok insan baskı altındayken üretkenliklerini olumsuz yönde etkileyen eğilimler sergiler. Bunlar “Risk Faktörleri” olarak adlandırılır. Ancak kişi baskı altına girdiğinde, yorulduğunda, sıkıldığında ya da dikkati dağıldığında bu risk faktörleri verimliliği düşürüp, müşterileri, çalışma arkadaşlarını ya da birebir ilişki içinde olduğu kişilerle olan ilişkilerin kalitesini zedeleyebilir. Çevresindekiler bu eğilimlerin farkında olmakla birlikte bunlara ilişkin kişiye herhangi bir geribildirimde bulunmayabilirler. Ancak kişinin kendi ayak bağları hakkında farkındalık kazanması ve geribildirim alması, performansını olumlu yönde etkileyecektir. Hogan Baskı Altında Eğilimler ölçümü, kişilere objektif geribildirim sağlamak, baskı ve stres altındaki olumsuz davranışları fark ettirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümünde yer alan on bir boyut üç ana kategoride toplanmaktadır.
İnsanlardan uzaklaşma; Bu davranışları gösteren kişiler, olaylara/projelere kah coşku ve tutkuyla yaklaşırlar, kah nefret ederler. Duyguları inişli çıkışlıdır. Bu kişiler çevresinden gelecek ihanete uğrama veya onaylanmama konusundaki işaretlere karşı alarm halindedirler. Bu yaklaşımı fark edildiğinde, zorlama, suçlama, yüzleşme, misilleme ile cevap verir. Aksi görünümüne rağmen bu kişi kendine güvensiz, eleştirilmekten korkan, üstlerine karşı alıngan (kızgın, kırgın) ancak sessiz, çekingen ve yalnız çalışmayı seven kişilerdir. Güvensizliğin ve alınganlığının fark edilmesi zordur. Fevri, Kuşkucu, Ürkek, Mesafeli, Başına Buyruk, boyutları bu grup altında yer almaktadır.
Bu özelliklere sahip olan ve üretim sektöründe faaliyet gösteren bir kurumda planlama müdürü olarak görev yapan Ahmet, sabah işe geldiğinde hafta sonu üretimde yaşanan bir sorun sonucu ay sonuna yetişmesi gereken siparişin yetişmesinin neredeyse imkansız olduğunu öğrenir. Bu haberin niye kendisine sorun yaşadığında verilmediğini, gerekli gereksiz her şey için aranırken neden bu sefer kimsenin onu aramadığını bağırarak sorar. Bu patlamalarına alışkın olan yardımcısı mümkün olduğunca alttan alarak en kısa zamanda konuşmayı bitirmeye çalışır. Odasına giren Ahmet kapısını kapatır ve neden sorun yaşandığında ona haber vermediklerini düşünmeye başlar. Üretim müdürü Hasan’ın siparişi yetiştirmekte zorlanacağını ifade ettiğini hatırlar ve bu sorunu bir bahane olarak kullandığına karar verir. Haber vermeyerek aslında çözümlenemeyecek bir duruma gelmesini kasten beklemiş olabileceğini düşünür. Zaten üretim daima yaptığı planlamayla ilgili sorun bulmaya çalışan bir bölümdür. Ne yapması gerektiğine bir türlü karar veremez. Hasan ile mi konuşsa, müşteri ile mi konuşsa, bir başka müşterinin işini biraz geciktirerek tüm üretimi buna mı ayırsa yoksa yöneticisine gidip durumu mu anlatsa. Saat 11:00 olduğunda hala odasında seçenekleri düşünmektedir. Yardımcısı Lale üretimin kendisinden haber beklediğini, Hasan Bey’in görüşmek istediğini iletir. Ahmet Bey , “ Şimdi Hasan ile uğraşamam, sorunu çözdüğümde ben ona haber veririm, sen bana müşteriyi bağla” der ve telefonu kapatır.
İnsanları karşısına alma; Bu özellikleri, gösteren kişiler, parlak, karizmatik ve kendine güvenli hatta belli ölçüde kibirli, heyecan arayışı içinde olan ve limitleri zorlayan, abartılı, coşkulu, fevri, yaratıcı, girişken kişilerdir. Bu özelliklere bazı lider profillerinde rastlanması dikkat çekici bir noktadır. Bu özellikler ve yetkinliklerle birleşen olumlu davranışlar kişinin çevresi tarafından fark edilmesini, karizmatik ve lider olarak değerlendirilmesini sağlamaktadır. Kibirli, pervasız, renkli, hayal gücü kuvvetli boyutları bu grup altında yer almaktadır.
Web sitesi tasarımları ve sanal pazarlama alanında faaliyet gösteren bir kurumda müşteri ilişkileri yöneticisi olarak çalışan Hatice ekibi ile yapmakta olduğu toplantıda uzun süredir bir türlü bitmeyen bir projeye sahip olan ABC şirketinin bir şikayeti olduğunu öğrenir. Kolay bir proje diye düşündüğü bu müşteri, düşündüğünden daha fazla zaman almış ve hazırlanmakta oldukları konkur ile ilgili çalışmaları sürekli sekteye uğratmaktaydı. Bunun üzerine, acele olarak bu meseleyi halletmek istediğinden “ bana müşteriyi bağlayın, bakalım bu sefer neden memnun değillermiş” der. Müşteri projenin istedikleri şekilde ilerlemediğini, yapılan işin onların hayal ettiği gibi sonuçlanmadığını ifade eder. Hatice müşteri konuşurken umursamaz bir şekilde etrafına bakmaktadır. Müşteri konuşmayı bitirdiğinde “ senelerdir bu işi yapıyoruz, müşterilerimiz de daima bizden memnun kalırlar, yaşanan aksaklıklar bizim kadromuzdan kaynaklanmıyor. Anladığım kadarıyla sanal ortam ile ilgili tecrübesizliğiniz sizin sürekli istediklerinizi değiştirmenize neden oluyor. Çok önemli müşteriler ile ilgilenirken sürekli sizin değişen istekleriniz yüzünden zaman kaybediyoruz. Ne istediğinize karar verip bize iletirseniz biz de projeyi tamamlayabiliriz.” der.
Müşteri en başta isteklerini belirtiklerini ancak bir türlü olmadığını anlatmaya çalışsa da Hatice anlamamakta direnmektedir. Zaten konkur çalışmalarına odaklanması gerektiği için telefonu bir an önce kapatmaya çalışmaktadır. Bunun üzerine müşteriye istedikleri özelliklerin uygulanabileceği yeni bir program olduğunu en kısa zamanda halledeceklerini söyler ve telefonu kapatır. Ekibiyle bu bilgileri paylaştığında ekibinden itirazlar yükselir, o program daha yeni çıkmıştır, çok pahalıdır, o güne kadar yaptıkları her şeyi baştan yapmaları gerekecektir. Hatice sorunu çözmelerini kendisinin konkura odaklanacağını söyler ve yürüyüp gider.
İnsanlara doğru gitme; Bu özellikleri gösteren kişiler vicdanlı ve yönlendirmeye ihtiyaç duyan kişiler olur. Bu kişilere detaylara ve verilen görevlerde hata olmamasına çok dikkat ederler. Bu özellikler, kişinin yönetim tarafından takdir edilmesini sağlar. Ancak bu kişiler yöneticilerinden açık, net ve doğrudan direktif almadan hiçbir şekilde harekete geçip, karar almazlar. Zaman içinde bu kişiler inisiyatif almayan “takipçiler” olarak algılanacaklarından kurum içinde saygınlıklarını yitirebilirler. Ufak detaylarla ilgili dahi yönlendirmeye ihtiyaç duyduklarından yöneticileriyle de zorluk yaşabilirler. Başka bir değişle, artan iş yüküyle astlarının daha fazla inisiyatif almasını bekleyen bir yönetici için detayları takip etmekle ilgili başta kazandıkları krediyi kaybedebilirler. Kusursuzluk Meraklısı ve İtaatkar boyutları bu grup altında yer almaktadır.
Merve haftasonu gerçekleşecek olan yıllık genel kurulun organizasyonundan sorumluydu. Tüm sunumların ve dokümanların Perşembe akşam hazır olması ve Cuma günü baskıya gönderilmesi gerekiyordu. Perşembe akşamı tam saat 18:00‘de satış müdürü arayıp haftasonu sunumlarını geçen senelere göre faklı bir formatta sunmak istediklerini ve materyallerin ancak Cuma sabahı hazır olacağını haber verdiğinde, Merve satışın kendisine gönderdiği sunum dahil olmak üzere tüm bölümlerden gelen sunum ve görsel materyalleri tek tek inceleyip onaylamayı yeni bitirmişti. Bu durumda Merve istediği zamanda malzemeleri baskıya yollayamayacak ve sunum yapılacağı mekana gidip hazırlıkları kontrol etmesi gecikecekti. Yöneticisine bu durumu anlattığında yöneticisi olabilecek en küçük aksaklığın bile çok göze batacağını onun için çok iyi hazırlanmaları gerektiğini tekrarladı ve ekipteki diğer arkadaşlarından yardım almasını tavsiye etti. Merve bu kadar önemli bir konuda kendi gözleriyle görmeden hiçbir şeyi onaylamak istemiyordu. Diğer yandan ses tesisatını ayarlaması gereken arkadaşı akşam eşiyle yemeğe yetişeceğinden Merve’nin yardımını istemişti. Cuma akşamı Merve işten saat 24:00‘te çıktığında hala yapılması gerekenler olduğunu düşünüyor ve iş arkadaşlarının neden sürekli o sorun çıkartıyormuş gibi tepki gösterdiklerini anlamıyordu. Her şey mükemmel olmalıydı ve o bunu gerçekleştirmek için gerekirse her şeyi on kerede kontrol edebilir ve düzeltebilirdi.
Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümü, kişinin her bir boyuttan aldığı puanı risk düzeyine göre değerlendirir. Kişinin aldığı puan ne kadar yüksekse, davranışla ilgili risk düzeyi de o derece yüksektir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, her yetişkinin bir ya da iki boyutta yüksek puan aldığıdır. Kişinin bu özelliklerini fark etmesi, çevresinden geribildirim alması ve bu yönde gelişim planları hazırlaması çevresiyle ilişkilerini düzenlenmesine ve ilişki yönetimine olumlu katkılar sağlayacaktır.
Kaynak:
- Joyce Hogan, Robert Hogan, Rodney Warrenfeltz, ( 2007): The Hogan Guide Interpretation and Use of Hogan Inventories, Tulsa : Hogan Assessment Systems, Inc.
Leave a Comment
Your email address will not be published. Required fields are marked with *