Değerli KAYNAK Dostları

Varlığından mutluluk duymak, insani değerlere ve topluma katkıda bulunmak insanın var oluşunu anlamlı kılar. Bu anlamı oluşturmadaki temel koşul ruh ve beden sağlığına sahip olmaktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün milenyum hedefi, insanın sosyal ve ekonomik açıdan üretken bir hayat yaşamasına imkan verecek sağlık düzeyine ulaşmasının sağlanmasıdır. Sağlık alanındaki bu stratejinin gerçekleşmesinde sosyal ve ekonomik alanda hizmet üreten tüm sektörlere görev ve sorumluluk düşer. Ruh ve beden sağlığı birbirinden ayrılamayan bir bütündür. Kurumların çalışanlardan elde edeceği performans bu bütünsel sağlığın var olmasıyla mümkündür.

Dünya Sağlık Örgütü ruh sağlığını bireyin kendi becerilerini fark ederek günlük streslerle başaçıkabildiği, bulunduğu toplulukta verimli performans gösterebildiği iyilik hali olarak tanımlar. Ruh sağlığı bozuklukları yaygın görülen depresyon, kaygı ve uyku bozukluklarından, şizofreni ve bipolar bozukluk gibi daha az rastlanan hastalıklara kadar geniş bir yelpazeye yayılır.

Batı ülkelerinde ruh ve akıl sağlığı sorunu olan çalışanların iş rollerini yerine getirememesinin ve bu sebeple ortaya çıkan çalışan yetersizliğinin yönetilmesi “disability management” stratejileri ile ele alınır. T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 2011-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı’na göre, ruh sağlığı sorunu olan kişilerin kanuni haklarının korunmasına yönelik önlemler gündeme gelmiştir. Ancak ülkemiz kurumlarında bu alandaki çalışmalar beklentileri karşılar düzeyde değildir.

Akademik literatürde ruh sağlığının hayatın üç kritik alanında belirgin bir yönlendirici olduğu belirtilir: Eş ilişkisi, iş ilişkisi, zevk alınan eğlence biçimi. İş ve özel hayat birbirinden bağımsız değildir. Kişilik özellikleri, yetkinlikler, alışkanlıklar, sosyal çevre ve yaşam ruh sağlığı üzerinde rol oynayan değişkenlerdir.

İş hayatında ruh sağlığına odaklandığımız bu sayıda Baltaş Grubu yazarlarının birikim ve yaşantılarının yanı sıra, Ahmet Çelikkol, 1920’lerden başlayarak günümüze uzanan endüstriyel psikiyatrinin tarihçesini çerçevelerken, küreselleşmeyle giderek artış gösteren endüstriye bağlı ruh sağlığı sorunlarının nedenlerini aktardı. Nazlı Balkır, iş hayatında yaşanan olumsuz duygularla başaçıkma zorunluluğundan doğan duygu yönetiminde, hangi zihinsel stratejilerin kullanılması gerektiğini açıkladı. Nursel Telman, yazısında iş yaşamını tehdit eden önemli bir kişilik bozukluğunu, sosyopatiyi tüm boyutları ile tanıttı. Durucan Baltaş, iş hayatında yaşanan ruhsal sorunların artmasıyla kurumların bu konuda sorumluluk almaları gerekliliğinin altını çizerek bu kişilerin tekrar işe kazanımlarının önemini paylaştı.

Elinizdeki KAYNAK, kurumların ve İK bölümlerinin şirket politikaları doğrultusunda yürüteceği ruh sağlığı yönetimi çalışmalarının önemini ve gelişmiş ülkelerin bu alandaki uygulamalarını tanımaya olanak sağlayacak.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Zuhal BALTAŞ

Zor Tanı, İstemsiz Yatış, Gönülsüz Tedavi, Sessiz Teşekkür

Davranış bilimleri alanındaki çalışmalarımdan bir çıkarım yaparak ruh sağlığının temel sorunları nelerdir sorusuna cevap vermem istense “zor tanı, hastalığı kabullenememe, gönülsüz tedavi, istemsiz yatış ve çevre tarafından duyulabilecek bir teşekkür edilememesine sebep olan damgalanma korkusudur” derim. Hastalık belirtileri geçiştirilmeye çalışılır veya görmezden gelinir. Tanı koyulsa da, tedaviyi kabullenmek ve sürdürmek konusunda sıkıntı yaşanır.

Narsistik* Liderlik

Bir sistemin başında olan kurumu yöneten kişi liderdir.Liderin duygusal dalganlanması birlikte çalıştığı kişilerle olan ilişkisini etkiler.Çalışanlar için en çok tehdit edici durum ise narsistik bir liderle çalışmaktır.Çünkü narsistik bir lider fazla düzeyde begenilmek ve takdir edilmek ister bu da bu liderle çalışanların psikolojik yıpranmalarına neden olabilmektedir.Bu nedenle yukarıda sayılan özelliklere sahip bir yönetici veya liderle çalışan kişiler, özellikle işler yolunda gitmemeye başladığı zaman, durumlarını bir kere daha dikkatle değerlendirmelidir.

Tükenmişlik Sendromu: Modern Zamanların Hastalığı

Tükenmişlik sendromu aşırı stresin yol açtığı ruhsal, duygusal ve fiziksel bitkinlik halidir.Bu stresle başa çıkamama ilerlerse işe olan ilgi, motivasyon kaybedilmeye başlanır.Bu makalede de bu sendroma yol açan etkenlerden bahsedilmektedir.

İş Hayatında Duygulara Yer Var mı?

Bu makalede , bastırılan duyguların çalışanlar üzerinde nasıl etkilere yol açtığı , duyguların yaşamdan soyutlanmak yerine nasıl yönetilmelerinin sağlanabileceği ve yaşanılan olumsuz olayların sonucunu nasıl başarılı şekilde başa çıkılabileceği anlatılmaktadır.

Endüstriye Bağlı Ruh Sağlığı Sorunları

Endüstri , beyaz yakalı işçilerden başlayarak mavi yakalılar , alt ve üst sınıf yöneticiler ve en tepede patron ve ortaklarından oluşan , amacı üretim ve hizmet olan toplumsal bir ünitedir. Amacı ise tüm çalışanların fiziksel ve ruhsal sağlığını en üst düzeyde tutmak , üretimi ve kaliteyi arttırmaktır. Büyük uluslararası şirketler örgüt psikolojisiyle ilgilenmektedir. Fsks bu ilgi çoğunlukla çalışanın ruh sağlığını gözetmekten çok işteki üretim ve verimi arttırmaktır. Bu durumda da sivil demokratik örgütlere bir görev daha eklenmiş olmaktadır.

Stresin Kabusa Dönüştüğü Zamanlar

İş, hayatın her alanına yansır ve hayattan alınan zevkte önemli bir rol oynar, bireyin ruhsal ve bedensel sağlığını etkiler. Birey, aile, iş ve sosyal hayattaki doyumu ölçüsünde kendini iyi hisseder. Çalışma hayatının en değerli varlığı insandır. Çalışanların %99.9’u hayat karşısında kendilerini iyi hissetmek, başarılı oldukları duygusunu yaşamak, anlamlı bir bütünün parçası olarak ailelerine ve topluma katkı sağlamak isterler. Birey iş rolünü yerine getirirken zaman zaman baskı hissedebilir veya zorlandığını düşünebilir.

Sosyopatların Dünyasına Hoş Geldiniz

Bu makalede , sosyopatlığın ne olduğu , bir insanın sosyopat olduğunu nasıl anlayabileceğimizi , ‘ben’cilik ile nasıl bir ilişkisi olduğunu i kişilik özellikleri i işyerlerindeki sosyopatların nasıl davrandıklarını ve onlara nasıl dikkat etmelileri anlatıyor.

İş Yerinde Psikolojik Tacizin Ülkemiz Açısından İncelenmesi

İnsan hayatına tehlike oluşturan durumlar insanlarda travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) ortaya çıkarmaktadır. İşyerinde yapılan psikolojik tacizlerin mikrotravmalara yol açabildiği gözlenmiştir. Türkiye’de işyerinde gerçekleşen taciz oranları hakkında bilgi toplayan bu makalede psikolojik tacize maruz kalma ile sosyo-demografik etmenler arasındaki ilişkilerin ve naruz kalınan taciz türlerinin tartışmasına buradan ulaşabilirler.

Yaşamdan Örneklerle Bazı Kişilik Bozuklukları

İnsanların genel davranış özellikleri, karşılaşılan sorunlarla başaçıkma tarzları ve toplumsal çevreyle etkileşim biçimleri çocukluk döneminde belirmeye başlar ve normalde ergenlik döneminin sonunda ya da genç yetişkinlik döneminde oturmuş örüntüler halinde belirginleşir. Bu örüntüler bireyin kişiliğini, karakteristik özelliklerini oluşturan, kendine özgü ayırıcı özellikler ve davranışlar kümesini oluşturur. Günümüzde kişilik konusunu araştıranların büyük çoğunluğu normal kişiliği saptamada beş temel kişilik özelliğinin öne çıkarılması gerektiğini savunmaktadır. Beş faktörlü kişilik özellikleri modeli, beş ayırıcı özellik boyutundan oluşur: Nevrotiklik, Dışadönüklük-İçedönüklük, Deneyime açıklık, Uzlaşılabilirlik ve Özdisiplin.

Damgalanma Korkusu

Damgalanma , kişinin psikolojik rahatsızlığı sebebiyle başkalarının ona önyargılı yaklaşması ve ayrımcılık yapmalarıdır. Dış dünya sonuç odaklıdır ve negatif sonuçların , düşen başarının kişiye yönelik algıyı değiştirme gücü olabilir. Damgalandıklarını düşünenler ise bu durumdan rahatsız olduklarını ve kötü yönde etkilendiklerini söylemişlerdir. Bu makalede ise damgalanmanın ne olduğunu, bunun iş hayatındaki etkilerini, çözüm yollarını bulacaksınız.

Duygusal Zeka ve Sağlıklı İş Ortamı Yaratmadaki Rolü

Kurum içi iletişimi güçlendirmek, değişimi yönetmek gibi farklı kurumsal ihtiyaçların temelinde duygusal zeka yatıyor. İş stresinin kaynakları ile duygusal zeka arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmada, iş ortamındaki stresi örgütsel düzeyde ölçen bir tarama aracı kullanılarak duygusal zeka ile ilişkisi araştırıldığında duygusal zeka puanları yüksek bireylerin iş ortamındaki stresten daha az zarar gördükleri bulundu. Bu makalede duygusal zekanın ekip çalışanları arasındaki iletişim ve işbirliğine etkisine ve sonra da iş stresi ve örgüt sağlığıyla ilgili direkt olmayan katkısını detaylı olarak inceliyoruz.

Ruh Sağlığı Açısından Başarılı İşyerlerinin On Özelliği

Normal iş temposuna sahip bir yetişkin yılda 1900 saatini iş yerinde geçirmektedir. Bu durumda, işyerinde ruh sağlığı dikkate alınması gereken, önemli bir konudur. Sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturup, çalışanlarının ruh sağlığını yukarıda tutmak iş verenin öncelikli görevlerindedir. Ruh sağlığını ve mutluluğu etkileyen faktörler: psikolojik destek, kurum kültürü, şeffaf liderlik ve beklentiler, nezaket ve saygı, büyümek ve gelişmek, takdir etmek, ise dahil olmak, iş yükü yönetimi ve dengedir. Bu açılardan olumlu yaklaşımlarda bulunan iş verenin çalışanları mutlu, kurumu da başarılı olur.

Ruh Sağlığı Sorunları Çözümler ve İstihdam

Yapılan araştırmalara göre her dört kişiden biri belirgin düzeyde zihinsel stres yasamaktadır. İşsiz kişilerde ruh sağlığının bozulma durumu daha yüksek bir oran çıkmıştır. İş hayatında yer almak ruh sağlığı için faydalıdır. Bu durumda devreye empatik yaklaşımın önemi girer. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre iş verenin ruh sağlığı problemi yaşayan çalışanlara olan duyarlılığı kendi sosyal çevresine bağlıdır, eğer konuya hakimse, daha anlayışlı bir tavır izlerler. Bilişsel davranışsal terapinin faydalı olduğuna dair kuvvetli kanıtlar bulunmuştur. Her yöneticinin bu konuda uzman olması beklenmese de, durumla karşı karşıya olduğunda ne yapılması gerektiğini bilmesi beklenir. Ruh sağlığı problemi yasayan çalaranlara zamanında ve uygun yaklaşılmalıdır.

Ruhsal Aksamalar ve Yasal Boşlukların İnsani ve Finansal Yansımaları

Toplumda olduğu gibi işletmelerde de çalışanlar ve yöneticiler ruh sağlığı sorunları yaşar. Psiko-patolojilerin iş yaşamında tanılanmasının gecikmesi ve tedavi süreçlerinin doğru zamanda başlatılamaması, duygusal, düşünsel ve davranışsal üç temel konunun iş yaşamını etkilemesi sorununu beraberinde getirir. Üç fonksiyon düzeyinde de, doz ve zaman açısından uygun tepki düzeyi oluşamaz.

Kişilik Bozuklukları

Kişilik bozukluğu, uygun olmayan davranışın kişinin kendisinde ve iş çevresinde bıraktığı etkinin yıkıcı bir boyuta gelmesidir.Bu kişiler çevrelerinde stres, tükenmişlik,kaygı ve entropiye yol açabilir.Bu kişilerin herhangi bir desteği almasını sağlamak ise oldukça zor bir durumdur.Bu durum kişilik bozukluğu tedavisinde büyük engel oluşturur.

Kurumlar Ruh Sağlığı Sorunu Yaşayan Çalışana Nasıl Yaklaşmalı?

İşyerinde bir çalışanın davranışları veya iş performansında ruh sağlığı problemi yaşadığını gösteren bazı işaretler gözlemleyebilirsiniz. Böyle bir durumda bir yönetici olarak hem çalışana hem de kuruma karşı taşıdığınız sorumluluk bilinci hemen harekete geçmenizi gerektirmektedir. Çalışanın işiyle ilgili ihtiyaç duyduğu düzenlemeler ve profesyonel destek kişinin üretken bir şekilde çalışmaya devam etmesini sağlar. Yüz yüze bir toplantı böyle durumlarda başvurulacak en doğru yaklaşımdır. Bu makalede, ruh sağlığı sorunu yaşayan bir çalışan gözlemlendiğinde yapılması gerekenler adım adım yer almaktadır.

Kötü Liderliğin Kurumlara ve Çalışanlara Maliyeti

Kötü lider var mıdır? Hepinizin bu soruya dudak bükerek ‘olmaz mı’ diye yanıt vermeye hazırlandığınızı biliyorum. Liderleri ‘kötü’ yapan, ya da liderin ‘kötü’ olduğuna karar verenler kimlerdir?Sosyo-analitik teoriye göre, nerede bir grup insan bir araya gelse, kaçınılmaz olarak bir hiyerarşi oluşur. İlk çağlarda yaşayan avcı-toplayıcı ilkel insan topluluklarda bile, grubun beslenme ve korunma ihtiyacını karşılayabilecek bireyler doğal lider olurlardı. En güçlü, en uzun boylu, en hızlı koşan, en sağlıklı olmak kısaca fiziksel üstünlükler lider olmak için yeterliydi. Yine aynı teoriye göre insanlar başka birini takip etmek , yönetilmek, yönlendirilmek ve ihtiyaçlarının karşılanması için bir lidere ihtiyaç duyarlar. Bu konuda yapılmış araştırmalar ve geçmiş tecrübelerimiz de bir toplulukta liderliğin değil takipçiliğin daha çok tercih edildiğini söylüyor.

Meslekte Başarı, Doyum, Sağlık ve Uzun Yaşam

Doğru bilinen yanlışlar! Aslında çok çalışmak, güçlüklerle mücadele etmek sağlık için doğrudan bir risk oluşturmaz.İdealindeki mesleği yapmayan ,kişiliğine uygun bir işte çalışmak uzun hayatın garantisi değildir.Sevdiği işi yapmayıp başarılı olan insanlarda vardır.En önemli şey ise zeki olmak başarılı olmak ve uzun yaşamak için yeterli değildir.

Farklı Krizlerin Kışkırtıcısı Antisosyal Kişilik Bozukluğu

Bu yazıda, günümüzün en önemli ve yaygın kişilik bozukluklarından biri olan psikopati, yeni tanımıyla antisosyal kişilik bozukluğuna (AKB) değineceğiz. Özellikle antisosyal kişilik bozukluğu olanların topluma karşı aşırı ve genellikle etik olmayan eylemler sergilediği görülür. Bu tip bireylerin birçoğunun cezaevlerine düşmeleri beklenen sonuçtur, ancak azımsanmayacak bir oran yakın çevresini manipüle edip yakalanmaktan kurtulabilir. Tüm dünyanın Enron olayında tanık olduğu gibi çalışanların ve piyasaların derin yaralar almasına sebep olur. Sermaye piyasaları eğitimlerinde risk ekonomisinin örnek olayı olarak tarihte yerini alır.

“Bomba Gibi”

Kültürün duyguları nasıl şekillendirdiğinin ele alındığı yazıda, kültürlerin ayrıştığı en temel boyutlardan olan bireycilik/toplulukçuluk boyutunun mutluluğumuzu ne derece etkilediği ele alınıyor.

Ruh Sağlığımız Tamam Ya Beden Sağlığımız?

Ruh Sağlığını Geliştiren Kurum Kültürü

Sağlıklı bir iş ortamı her kurumun olmazsa olmazıdır, ve bu iş ortamı kendiliğiden oluşmaz. Bunun ilk aşaması ise ilk önce kurum kültürü oluşturmakla başlar.Üst yönetim, yöneticiler ve çalışanlar enerjilerini iş sonucu vermeyecek alanlara değilde olumlu ve sağlıklı kurum kültürü oluşacak alanlara vermelidirler.Bu makalede de bu kültürün luşmaıs için kritik başarı faktörlerinden söz edilmektedir.

Personova Kişilik Envanteri Testi