İlişkiler gelişip güçlendikçe, bir süre sonra taraflar birbirlerinin davranışlarını önceden kestirebilir hale gelir. Kişi, belirli bir durumda ötekinin ne diyeceğini önceden tahmin edip nasıl hareket edeceğine karar verir. Taraflardan biri daha ağzını açmadan, öteki onun beklentilerine uygun davrandığını düşünür: “Bunu duyunca ne diyeceğini adım gibi biliyorum.” 

Sedat Bey, Selma’dan son altı ayın satış rakamlarını istedi. Yöneticisinin renkli çizelgelerle sunulan raporları ne kadar sevdiğini bilen Selma elindeki bütün işleri bir yana koydu ve geceli gündüzlü çalıştı. Rapor hem göze pek hoş görünüyordu hem de sayısal verilerin anlaşılması çok kolaylaşmıştı. Selma, Sedat Bey’in uzun raporlara meraklı olduğunu bildiği için satış temsilcilerinin aylık raporlarından alıntılar da eklemişti. 

Sonuç:

1. Sedat Bey rapora çok memnun oldu. Selma’ya teşekkür etti ve raporu yönetim kurulu toplantısında gururla sundu.
   
2. Sedat Bey aslında satış müdürüyle bir görüşme yapacaktı. Görüşmeden önce hafızasını tazelemek için şöyle bir göz atacağı rakamlara ihtiyacı vardı. Selma’nın raporunu görünce şaşırdı ve harcadığı zamana, bu arada ertelediği diğer işlere canı sıkıldı. Selma’ya teşekkür bile etmedi. Selma da ne olduğunu anlayamadı ve çok kırıldı. 
   
3. Sedat Bey aynı görevi, üç ay önce işe başlayan ve Sedat Bey’in tercihlerinden henüz haberi olmayan Mert’ten isteseydi sonuç ne olurdu? 
   
4. Selma ya da Mert ilişkiyi yönetmek için ne yapmalılar?

Özellikle eskiyen ilişkilerde sık rastlanan bu tür durumlar, tarafların iletişim tekniklerini yeniden gözden geçirmeleriyle önlenebilir. İlişkiler de yaşayan organizmalar olarak karşılaştıkları durumlara uyum sağlar ve sürekli değişirler. İlişkiyi yönetmek durumunda olan taraflara düşen, genellemelere kapılmadan ilişkiyi ve onun dışavurumu olan iletişim öğelerini sürekli sorgulamak, yeniden değerlendirmek ve açık iletişim ilkelerine uymaktır. Aksi halde taraflar varsayımlarla hareket ederler. Tahminler bazen isabetli olsa bile, olmadığı durumlar da çoktur. 

İletişimin taraflarından birinin öteki tarafın beklentileriyle ilgili yorum yaparak davranması, başka karışıklıklara da yol açabilir. Bu örnekte birinci olasılık doğru olsa bile, Selma’nın Sedat Bey’in beklentisini karşılamak için başka işleri ihmal ettiği, bunun da profesyonel bir çalışan davranışı olmadığı söylenebilir. Öte yandan Selma sayesinde Yönetim Kurulu üyelerinin şirketin son altı aylık satış sonuçlarını çok net gördükleri ve etkili bir strateji belirledikleri de iddia edilebilir.

İlişki içinde yer alan kişiler sürekli olarak birbirlerinin iletişimini öngörerek davrandıkça, tekrar eden davranışlar ortaya çıkabilir. Örneğin Tolga’yla Sırma’nın ilişkisine bakalım: Birlikte olmaktan büyük zevk alıyorlar; evlerinde zaman geçirip, küçük tamiratlarla evlerini güzelleştirmeyi seviyorlar. Tolga ayrıca sıkı bir basketbol izleyicisi. İlişkilerinin başında evde oturmak onları mutlu ediyor. Ancak bir süre sonra Sırma konuşup durdukça ve sürekli yapılacak işler icat ettikçe, Tolga kendini “kapana kısılmış” hissediyor. Onun halinden bunu farkeden Sırma basket maçına gitmeyi teklif ediyor. Önce her şey iyi gidiyor, ancak Tolga kendini maça öylesine kaptırıyor ki, Sırma huzursuz oluyor ve canı sıkılmaya başlıyor. Tolga’nın sorularına verdiği kesik kesik cevaplardan Tolga durumu anlıyor ve eve dönmeyi teklif ediyor.

Sonuç olarak iki taraf da iletişim sürecinde benzer verilerden hareket edip kendilerine göre farklı sonuçlar çıkarıyorlar. Sırma Tolga’nın halini “kapana kısılmışlık” olarak yorumluyor, Tolga da Sırma’nın cevaplarını “sıkılmışlık” olarak. Sonunda ikisini de tatmin etmeyen bir davranış biçimi ortaya çıkıyor. Sorsanız, ikisi de öteki yüzünden çok sevdiği bir şeyden vazgeçmek zorunda kaldığını söyleyecektir.

İlişki sürekli ilgi ve özen isteyen bir canlıysa, iletişim de onun damarlarından akan kandır. İlişkiyi sağlıklı tutmanın yolu onu etkili iletişimle besleyebilmekte yatar.

Baltaş Arge Bölümü

Biyografinin Tamamını Gör