Liderin özellikleri nelerdir ve hangi fonksiyonların başarılması bireyi lider olarak değerlendirmemize yol açar sorusuna farklı cevaplar verilmektedir. Cevapların farklılığı bir ölçüde cevaplayanların farklılığından kaynaklanır. Çalışanlar, liderinin iyi ilişki kurabilme, motive edebilme gibi becerilerine odaklanır. Yöneticiler, vizyon sahibi, proaktif, planlı ve kararlı olma gibi özellikler üzerinde durur. İş dünyası ise, iş yapış biçimlerinin değişimini körükleyen insan kapitalini oluşturarak ekonomik sonuçlar elde edilmesini bekler. Bütün bakış açılarını toparladığımızda, liderliğin iki eksen üzerinde geliştiğini görürüz. Bir yanda kurum iklimini oluşturan ve yapısal faktörlere dayanan işletme boyutu diğer yanda kurum kültürünü oluşturan değerlere dayanan insan yönetimi boyutu vardır.

Liderin vizyoner düşünceye dayalı stratejik planlarıyla ulaşacağı ekonomik güç, bu boyutlardaki taşları yerli yerine oturtmasından sonra ortaya çıkabilir. Kurum iklimi;stratejiler, sistemler ve süreçlerin oluşturacağı kurum yapısıdır. Şirketlerin sözel ve sayısal hedeflerini yakalamak için oluşturdukları stratejiler, sistem ve süreçlerle tanımlanarak kurumun yapısını, iş yapış yöntemlerini yani iklimini oluşturur. 

Kurum kültürü ise kurumsal ve bireysel değerlerin kesişiminde ortaya çıkar. İş sonuçlarını doğuracak eylemlerin yapılış biçimini tanımlar. Bu değerlerin ortaya çıkması için bireye yapılan yatırım, birey ve ekip kalitesini tayin eder. 

Kurum iklimi ve kurum kültüründen sorumlu olan lider geleceğe doğru güçlenerek sürdürülebilir rekabet üstünlüğü yaratacak hamleleri gerçekleştirir. Bunun için öncelikle vizyonu aşılaması ardından geliştirerek güçlendirmesi ve en sonunda da herkesi harekete geçirebilmesi gerekir. Vizyon, izlenecek yolla ilgili bir karar verilmesine yol açar. Lider, hangi yöntem ve araçların hedefe ulaşmayı mümkün kılacağına, hangi eylemleri teşvik etmenin doğru olacağına karar verir. 

1. Vizyon aşılama

Liderlik bir vizyonla başlar. Ancak yaratılan bir vizyonun ardından stratejik bir plan gelir. Bu çabanın kökeninde somut veriler kadar liderin idealleri ve hayalleri de yer alır. Vizyon, gündelik işlerin hızı ve karmaşası içinde, sözel hedeflerle (misyon) sayısal hedefler arasında ayrım yapmayı kolaylaştırır. 

Lideri, vizyonu ve stratejiyi ya kurumun kültürüne ve iklimine uygun oluşturmalı, ya da farklı bir gelecek yaratmak için kültürü ve iklimi kökünden değiştirmelidir. Her iki kararın da uygulanması kolay değildir. Her iki halde de değişim kaçınılmazdır. 

2. Geliştirme ve Güçlendirme

Vizyonu gerçekleştirmenin iki yolu vardır ve her ikisi de yenilikçilik içerir. Birincisi işletme ekseninde yer alan kurum iklimini oluşturan, sistem ve süreçlerle yani işin metodolojisi ve iş modeliyle ilgilidir. Seçilen yöntemlerin daha önce belirlenen stratejiyle uyumlu olması gerekir. 

İkinci yol, insan yönetimi ekseninde yer alan, kurum kültürünü oluşturan, iş sonucu elde edebilecek nitelikte çalışan beceri ve yetkinlikleriyle ilgilidir. Değerlere sahip çıkılması ve iş yapış biçimiyle uyumlu yeni değerlerin benimsenmesi gerekebilir. Bir başka deyişle, çalışanların hedeflere ulaşmayı sağlayacak şekilde donatılması zorunlu olabilir. 

Lider de, izleyenler de, başarıdan da başarısızlıktan da, ödülden de cezadan da payını alacaktır. Her iki taraf da birbirine karşı karşılıklı yükümlülükler taşır. Bu bağlamda, çalışanları güçlendirme, onları işlerini “iyi yapabilir” hale getirme, yenilikçiliği teşvik etme, hem alınacak sonuçların kalitesini artıran, hem de tüm kurumu harekete geçiren olumlu bir ortam yaratır.

3. Harekete geçirme 

Hedef belirlenip plan yapıldıktan, insan kaynağı donatılıp hazırlandıktan sonra kurumun harekete geçmek üzere canlandırılması gerekir. 

İnsan yönetimi ekseninde, bireylerin ve ekiplerin kalitesi çok önemlidir. Genellikle piyasada başarılı sonuç almak ve birey ve ekip başarılardan elde edilen tatmin, çalışanlarını en çok harekete geçiren etkenlerin başında gelir. Çalışanların enerjisi lideri de etkiler ve olumlu davranışlar pekişir. 

Her iki eksende de sürekli değerlendirme ve iyileştirmeler yer alır. Tutarlılık, ekiple sürekli iletişim kurmak, ikna ve açıklık yetkinlikleri kurum çalışanlarını liderle birlikte yaşamaya ve hissetmeye yaklaştırır. Kritik liderlik yetkinliklerinden biri de gelişmeye olumlu geribildirim vermek, gerektiğinde olumsuzluklara işaret etmektir. Lider değişimin motorudur. Değer yaratarak global ekonomide yer edinmek ve bu farklılığı sürdürmek günümüzü iş dünyasında kurumları geleceğe taşıyacak biricik ölçütledir.