Prof.Dr.Zuhal Baltaş Uluslararası Rotary 2420. Bölge Federasyonu Guvernörü Fatih R. Saraçoğlu ile sosyal girişimcilik çerçevesinde gerçekleştirilen mikro kredi uygulaması, şartları ve etkileri hakkında bir söyleşi gerçekleştirdi.

Prof.Dr .Zuhal Baltaş(ZB): Dünya mikrokredi uygulaması ile ilk kez 1973 yılında tanıştı. Bangladeş’li Muhammed Yusuf’un girişimleriyle, yoksulluk sınırında yaşayan Bangladeş halkı gelir elde edeceği yeni bir sistem ile tanışmış oldu. Bu sistem hakkındaki genel düşünceleriniz nelerdir?

Fatih R. Saraçoğlu (FRS): Mikrokredi’nin Yoksullukla mücadele hususunda, Dünya’da uygulanmakta olan en etkili çözüm olduğunu düşünüyorum. Düşük gelir düzeyine sahip kişilere, başka bir tanımlama ile bankaların kredi vermediği girişimcilere teminatsız kredi verebilen tek yöntem olması bizim de bu yöntemi uygulamamızda temel kriter olmuştur.

ZB:Ülkemizde ilk kez 2003 yılında Diyarbakır’da uygulanan mikro kredinin ekonomide doğurduğu yarar ilgi çekici bulundu. Rotary Vakfı’nın konu ile ilgilenmeye başladığı dönem hakkında bize bilgi verebilir misiniz?

FRS: Biz yaklaşık üç yıldır bu proje ile ilgileniyor ve kurumsal alt yapımızı bu şekilde oluşturmaya çalışıyorduk. Yasal birtakım sorunlar ve farklı model denemelerimizden sonra Diyarbakır’dan başlayarak Türkiye genelinde başarı ile projeyi uygulayan Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, TİSVA ile bir araya geldik ve projeyi onlarla işbirliği ile yürütmeye karar verdik.

ZB:Bu tür uygulamaların ülkemizde yaygınlaştırılması için STK’lara önemli roller düşmekte. Sosyal girişimcilik anlayışı çerçevesindeki Rotary çalışmaları ile ilgili bizi bilgilendirebilir misiniz?

FRS: ROTARY, İnsanlığa hizmet vermek, her meslekten yüksek ahlaki standartları yüceltmek ve dünyada barış ve iyi niyeti yaymak amacıyla dünyadaki sorumlu iş ve meslek insanlarının bir araya gelmesinden oluşan bir sivil toplum kuruluşudur.

Uluslararası bir sivil toplum kuruluşu olarak dünyada iki yüzü aşkın ülkede Birleşmiş Milletlerin Milenyum hedefleri ile örtüşen ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştiriyoruz. Öncelikli başlıklarımız açlık-yoksulluk, cehaletle mücadele ve eğitime destek, anne ve çocuk sağlığı, temiz su ve hijyen.

Rotary’nin tüm projeleri gönüllülük ve sosyal sorumluluk esasına dayalı projelerdir. Mikro kredi projesi sosyal girişimcilik anlamında bunların en önemlilerinden biridir.

2420.Bölge Federasyonu ve üye kulüpleri olarak oluşturduğumuz fonların bir kısmını bu proje için tahsis ettik. Biz aslında bu proje ile sadece fonlama yapmıyoruz, kredi kullanan girişimcilerimize liderlik ediyor, onların başarılı olabilmeleri için her türlü desteği veriyoruz. 

ZB:Geleneksel bankacılık sistemlerine kıyasla mikrokredi uygulamasının avantajları nelerdir?

FRS: Geleneksel bankacılık sisteminde ne varsa, mikrokredi sisteminde o yoktur. Muhammed Yunus’un değerlendirmesi ile bu sistem bankacılık sisteminin tam tersi olan uygulamaları içeriyor. Bu sistemde teminat ve kefalet yok, kredi talebinde bulunan girişimciler ofislere çağrılmıyor. Hem kredi verirken hem de tahsilat sırasında ayaklarına gidiliyor. Aslında hedefimiz hiç bankaya gitmemiş hatta gitmeye cesareti dahi olmayan bir profil.

Tüm bu farklılıkların yanında kredi kullanıcılarımız klasik bankacılık sisteminde kredi alamayan kimselerden oluşuyor.

ZB:Mikrokredi başvurusunda bulunmak isteyen vatandaşlar için başvuru koşulları nelerdir?

FRS: Yıllık en fazla 1.000 TL sermayeye ihtiyaç duyan ve mikrokredinin temel prensiplerini uygulamaya hazır olan herkes, eğer gerçekten çalışma arzusunda ve kendi işlerini kurarak ilerletme fikrindeyseler, sermaye desteği olarak algılanabilecek mikrokredi sisteminden yararlanarak kendi işlerini kurabilirler.

ZB:Bu koşulların sağlayacağı yararlardan bahsedebilir misiniz?

FRS: Yoksul insanların kendi hayatlarını daha iyi şartlarda sürdürebilmeleri için gereksinim duydukları küçük miktarlardaki sermayelerin sağlanması, bu insanlarımızın kendi işlerini yapmalarına olanak vermekte ve çalışmayı özendirici olmaktadır. En büyük yarar ise mikrokredi kullanıcılarını yoksulluk sınırının üzerine çıkarmak, refah seviyelerini artırmak kalkınmalarına katkı sağlamaktır.

ZB:Krediyi almak isteyenler size nasıl baş vuruyor?

FRS: Mikrokredi ofislerimize gelerek başvuruda bulunabilir, bilgi alabilirler. Şu anda Şişli ve Sarıyer Şubeleri olmak üzere iki şubemiz aktif olarak çalışmakta. Protokolleri imzalanan Darıca Şubesinin Nisan ayında hizmete başlaması planlanırken, aynı dönemde Küçükçekmece ve Acarkent-Beykoz Şubelerini de açmak üzere gerekli adımlar atıldı.

ZB:Kredi kullanıcıların başarı ve başarısızlıklarını ön görmede kullanabileceğinizi düşündüğünüz yöntemler var mı?

FRS: Bu projenin ruhunda proje önermek yok. Biz sadece beyana dayalı olarak onların projelerini dinliyoruz. Bir analiz ya da bir değerlendirme kriterimiz yok. Kredi verirken kredi verme kriterlerinde bir esneklik yapmaz isek dünyada olduğu gibi bizimde bu projemizde başarısızlık ihtimali yok. Projenin başarısı Muhammed Yunus’un Gramen Vakfı uygulama formatına tam bağlı kalmaktan geçiyor.

ZB:Kredilendirme dışında girişimcilere sağlanan ek imkânlar var mı?

FRS: Evet, mikro kredi kullanan kadınlarımızın her türlü ihtiyacı ve sorunu ile ilgilenmeyi amaçlıyoruz. Örneğin sağlık sorunları, eğitim sorunları, ürünlerinin dağıtımı ve pazarlanması ile ilgili destek verebiliyoruz.

ZB:Sizce mikrokredi uygulamasının ülkemiz için doğuracağı sonuçlar nelerdir?

FRS: En önemli sonucu yoksulluğu ülkemizde sonlandırmak olacaktır. Bununla birlikte, bir ülkede toplam nüfusun %70’i yoksulluk sınırında yer alıyorsa, kadına yönelik şiddetin arkasında yoksulluk varsa biz doğru noktadayız. Kadınlarımızın yaratacağı katma değer çocukların okumaları için gerekli kaynağı oluşturabiliyorsa biz doğru bir projenin peşindeyiz demektir. 

Terörün de çözümü yoksullukla mücadeleden geçiyor. Mikrokredi yoksullukla mücadelede yüzyılın projesi ve biz Rotaryenler bu projeyi uygulayabilecek en geniş iletişim ağına sahibiz.

ZB:Ekonomik ve psikososyal koşullar dikkate alındığında, ülkemizin diğer dünya ülkelerinden farklı olarak sağlayabileceği ek faydalardan bahsetmek mümkün mü?

FRS: Kadınlarımız ticari hayatın en uzağında olanlar. Her birinin sadece ev yönetiminden kaynaklanan tecrübeleri var. Günlük hayatta yemek üretmenin dışında çok farklı alanlarda da üretim yapıyorlar. Biz can suyu kredisi ile projelerini büyütme olanağı veriyoruz. Bizim kadınımız girişimcilik ruhu birçok ülkedeki kadından daha gelişmiş bir durumda ve biz bu ruhu harekete geçiriyoruz.