Hatalarla Barışmak ve Olumluya Odaklanmak

“Son on yılda öne çıkan “olumlu tutum” yaygın bir söylem olarak her alanda karşımıza çıkıyor. Kuşkucuların zaman zaman “pollyannacılık” diyerek iğnelemelerine karşın, olumlu yaklaşımın ve beraberindeki iyimserliğin, gerek bireylerin gerekse kurumların hayatında gözle görülür, somut ve hatta ölçülebilir sonuçları olduğu tartışılamaz. Olumlu tutumun bireyin mutluluğuna yaptığı katkının yanı sıra, iş hayatındaki başarıya ve kurumsal ortama katkısı aynı oranda önemlidir. Kişisel inisiyatif, karşılaşılabilecek fırsatlara ve problemlere hazırlıklı olma ve engelleri aşabilme özelliklerini içeren, kendiliğinden ortaya çıkan davranıştır. İnisiyatif sahibi kişiler, iş kaybını daha kolay ve hızlı aşar, yeni kariyer şansları yaratır, iş ortamlarına olumlu katkıda bulunur ve hatta inisiyatif alma, yetenekleri sürekli artırır. İnisiyatife değer veren bir iş iklimine sahip şirketlerde kârlılığın önemli ölçüde arttığı da gözlenmiştir. Hatalara olumlu yaklaşmak aynı zamanda kişinin hatalar karşısında düş kırıklığına uğramasını ve hevesinin kırılmasını önler, olumlu duyguların ve şevkinin canlı kalmasını sağlar.”

Son on yılda öne çıkan “olumlu tutum” yaygın bir söylem olarak her alanda karşımıza çıkıyor. Kuşkucuların zaman zaman “pollyannacılık” diyerek iğnelemelerine karşın, olumlu yaklaşımın ve beraberindeki iyimserliğin, gerek bireylerin gerekse kurumların hayatında gözle görülür, somut ve hatta ölçülebilir sonuçları olduğu tartışılamaz. Olumlu tutumun bireyin mutluluğuna yaptığı katkının yanı sıra, iş hayatındaki başarıya ve kurumsal ortama katkısı aynı oranda önemlidir. 

Kişisel inisiyatif

Girişimcilik, kişilerin başarısında olduğu kadar toplumların ekonomik kalkınmasında da en önemli girdilerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Girişimciliğin temel boyutlarının başında da inisiyatif geliyor. Gerçekten de son yıllarda Baltaş Grubu olarak, yüksek büyüme hedefleri olan çok sayıda kurumun inisiyatif geliştirici eğitimler talep ettiklerine tanık oluyoruz. 

Kişisel inisiyatif, karşılaşılabilecek fırsatlara ve problemlere hazırlıklı olma ve engelleri aşabilme özelliklerini içeren, kendiliğinden ortaya çıkan davranıştır. Kişisel inisiyatif davranışının girişimcilikteki performansla yakından bağlantılı olduğu çok sayıda araştırma tarafından da kanıtlanmıştır. İnisiyatif sahibi kişiler, iş kaybını daha kolay ve hızlı aşar, yeni kariyer şansları yaratır, iş ortamlarına olumlu katkıda bulunur ve hatta inisiyatif alma, yetenekleri sürekli artırır. İnisiyatife değer veren bir iş iklimine sahip şirketlerde kârlılığınönemli ölçüde arttığı da gözlenmiştir. Kısacası kişisel inisiyatif, hayata karşı aktif bir yaklaşımdır. Bireylerin, iş çevrelerini biçimlendirmelerini ve sorunlarla yapıcı bir biçimde başaçıkmalarını sağlar. 

Hataların yönetimi

İnisiyatif sahibi eylem içindeki kişiler kaçınılmaz olarak hata yapar, belki başkalarından daha da çok hata yapar. Ancak onların yaptıkları hatalar birer gelişim fırsatıdır. Hatalar iyi yönetildiğinde öğrenmeyi olumlu etkiler, paha biçilmez dersler çıkarılmasını sağlar. 

Hata yönetimi, hataların yapılmasını önlemek için tedbir almak demek değildir. Her ne kadar bir hata yapıldıktan sonra onun yol açtığı olumsuz sonuçları değerlendirmek hata yönetiminin bir parçası ise de, hataları önleme tedbirleri, hata henüz yapılmadan, olasıolumsuz sonuçlarına odaklanır. Hata yönetimi ise yapılmış olan hatanın olumlu sonuçlarına yatırım yapmaya ve onları artırmaya öncelik tanımaktadır. 

Hataların olumlu sonuçlarından en önemlileri; yanlışın farklı bir düşünce yapısına ve bakış açısına neden olması, yeni fikirlerin ortaya çıkmasına olanak vermesi ve işe daha bilinçle yaklaşmayı teşvik etmesidir. Bütün bu özellikler üstbilişsel faaliyetlere neden olur. Bir başka deyişle kişi yaptıklarına yukarıdan bakar, onları farklı bir perspektiften sorgular, değerlendirir, sonuçlar çıkarır ve daha sonraki benzer durumlarda bu sonuçlar rehberliğinde hareket eder. Hatalara olumlu yaklaşmak aynı zamanda kişinin hatalar karşısında düş kırıklığına uğramasını ve hevesinin kırılmasını önler, olumlu duyguların ve şevkinin canlı kalmasını sağlar. Üstbilişsel faaliyet sonucunda olumsuz duygularla etkili başaçıkma ve duygu kontrolü, performansı da olumlu yönde etkilemektedir. Bu iki boyutun ortak yanı, insanı, “çevresini değiştirmeye muktedir, aktif ve araştırıcı bir varlık” olarak ele almasıdır. İnsanları, kendi gelişimlerine sahip çıkabilen, iş davranışlarını bu yönde yönlendirebilen ve karşı karşıya kaldığı durumu amaca yönelik yönetebilen bireyler olarak görmesidir. Ve bu anlayış çağdaş örgüt psikolojisinin ana kavramlarından birini oluşturur. 

Türk kültüründe ise, kişileri “hata üstünde yakalama”nın, hatasını yüzüne vurmanın, mümkünse onu yaptıklarından utandırmanın etkili bir doğru yola getirme ve öğretme yaklaşımı olduğu inancı yaygındır. Aile içi eğitimden okul eğitimine, oradan da iş hayatına ve siyasete uzanan bir yelpazede, özellikle “büyükler” hatalara odaklanmayı görev bilirler. Oysa, içe kapalı geleneksel bir kültürden, dünyayla bütünleşmeye doğru dönüşen dinamik bir toplumda, inisiyatif, yaratıcılık ve hata yönetimi, temel bir kurumsal yaklaşımdır. 

Kaynak:

  1. Frese, M.(1995). “Error management in training: Conceptual and empirical results”. In C.Zucchermaglio et.al.(ed.), Organizational Learning and Technological Change, Springer.
  2. Frese, M., Fay, D.(2001). “Personal Initiative (PI): A concept for work in the 21st century”. Research in Organizational Behavior, 23, 133-188.

Diğer Makaleler

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *

Son Makaleler

En Çok Yorumlanan

Öne Çıkan Videolar

Hayatın Hakkını Vermek

Hayatın Hakkını Vermek | Prof. Dr. Acar Baltaş | TEDxIzmir

Mesleğimi nasıl seçmeliyim?

Kurumların yönetim felsefesini hayata taşıyan insan ve değişim projeleri üzerine çalışan Prof. Dr. Zuhal Baltaş, mesleğinizi nasıl seçmelisiniz konusu üzerine bilgi veriyor.

Hayalini Yorganına Göre Uzat

Prof. Dr. Acar Baltaş, TEDxAnkara'da yaptığı konuşmada istek ve başarı arasındaki ilişki ile "yatkın olduğumuz şeyleri hayal etmenin" önemini anlatıyor.

Öne Çıkan Kitaplar

Personova Kişilik Envanteri Testi