Psikolojik Yatırım Araçları Performans Gelirlerini Artırıyor

“Psikolojik sermayeye sahip kişiler, zor işlerin altından kalkabileceklerine güvenir, zorlayıcı durumların aşılabileceği konusunda iyimserdir, sebat ederlerse işlerin gidişatını değiştirip hedefe ulaşabilecekleri umudunu taşırlar ve başarısızlığa uğrasalar bile başa dönüp yeniden istekle hedefe odaklanabilirler. Psikolojik sermaye öğeleri sinerjiktir ve birini güçlendirmek diğerlerini de güçlendirir. Yeterlilik, iyimserlik, umut ve esneklik bulaşıcıdır. Başkalarından beklediğiniz davranışları önce kendiniz sergileyin. İnsanları sık sık küçük düşürüyorsanız, onlar da birbirlerini küçük düşürmek için hiçbir fırsatı kaçırmayacaktır. Her olumsuz ifadenize karşılık üç ila beş olumlu ifade kullanmaya bakın. Araştırmalar, bu orana özen gösteren liderlerin çevrelerindeki değişimi fark edeceklerini göstermektedir.”

Bir lider, her şeyin olumsuz yanını gören ve itiraz eden birinin ışığı görmesini sağlayabilir mi? Köşedeki ağzı var dili yok çalışanın inisiyatif üstlenmesi için ne yapmalıdır? Nebraska Üniversitesi Gallup Liderlik Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, böyle durumlarda çok da uzun boylu uğraşmaya gerek yok. 

Hepimizin hayatında, bizi bir iki sözle derinden etkilemiş, dünyayı farklı görmemizi sağlamış, içimizdeki bir şeyleri ateşlemiş birileri olmuştur. Araştırmacılara göre, her iş lideri, iş ortamında dört psikolojik duruma odaklanarak çalışanlarda olumlu değişimler yaratabilir. Uzmanların psikolojik sermaye adını verdikleri bu dört psikolojik öğe şunlardır:

  1. Yeterlilik duygusu: Bir zorluğun üstesinden gelebileceğine dair özgüven düzeyi 
  2. İyimserlik: Gereken çabayla olumlu sonuçların alınabileceğine ilişkin inanç 
  3. Umut: Hedefe ulaşmanın farklı yollarını arama eğilimi 
  4. Esneklik: Başarısızlık karşısında yıkılmayıp ileri doğru yol almaya devam etme

Psikolojik sermayeye sahip kişiler, zor işlerin altından kalkabileceklerine güvenir, zorlayıcı durumların aşılabileceği konusunda iyimserdir, sebat ederlerse işlerin gidişatını değiştirip hedefe ulaşabilecekleri umudunu taşırlar ve başarısızlığa uğrasalar bile başa dönüp yeniden istekle hedefe odaklanabilirler. Psikolojik sermaye öğeleri sinerjiktir ve birini güçlendirmek diğerlerini de güçlendirir. 

Lider Ne Yapmalı?

Önce Aynaya Bakın: Önce kendi davranışlarını gözden geçirin. Bütün liderlik eğitimlerinin, kişilerin kendileriyle ilgili farkındalıklarını artırmakla başladığını unutmayın. Kendi davranışlarının farkına varmak değişimin ilk adımıdır. Baltaş Grubunun Liderlik Geliştirme Projesi‘nin ilk aşamasında da katılımcılar önce Liderlik Pusulası ölçüm aracıyla kendilerini değerlendirir, Baltaş-Eksen danışmanlarından güçlü ve gelişmeye açık özelliklerini, yönetim açısından risk taşıyan davranışlarını ve bu davranışlarını yönlendiren değerleri hakkında bireysel geribildirim alırlar. Geliştirme etkinlikleri bu bulgularla bağlantılı olarak yapılandırılır. Gelişim planları doğrultusunda her uygun fırsatta yapılan alıştırmalar olumlu davranışların pekişmesine ve alışkanlık haline gelmesine neden olur. 

Yeterlilik, iyimserlik, umut ve esneklik aynı zamanda bulaşıcıdır. Başkalarından beklediğiniz davranışları önce kendiniz sergileyin. İnsanları sık sık küçük düşürüyorsanız, onlar da birbirlerini küçük düşürmek için hiçbir fırsatı kaçırmayacaktır. Her olumsuz ifadenize karşılık üç ila beş olumlu ifade kullanmaya bakın. Araştırmalar, bu orana özen gösteren liderlerin çevrelerindeki değişimi fark edeceklerini göstermektedir. 

Başarı Anlarını Kaçırmayın: İnsanlar geleceği değerlendirirken geçmişten getirdikleri formülleri kullanırlar. Bir projede başarılı olan kişi bir sonrakinde de başarılı olacağına inanır. Geleceğe ilişkin güven kendini doğrulayan kehanete dönüşür. Bu nedenle insanların başarmasına izin verin. “Aferin” demekle yetinmeyin, bu aferini neden hak ettiğini ayrıntılarıyla açıklayın. Projelerin her aşamasında kaydedilen başarıları güven tazelemek için kullanın. Yeterlilik duygusu aşılayarak sonraki aşamalarda daha başarılı olmak için çaba göstermelerini sağlayın. 

Güçlü Yönlere Odaklanın: Psikolojik sermayeyi artırmanın bir yolu da, çalışanların en yüksek yetkinlik sergiledikleri noktaları bulmak ve bunları öne çıkarmaktır. Bir çalışanınız problem çözme becerisiyle sivriliyorsa, onun bu özelliğinden kurum çapında yararlanmak istemeniz, yeterlilik duygusunu artırmakla kalmayıp umudunu ve esnekliğini de geliştirecektir. 

Seçenek Sunun: Beklenmedik engeller karşısında ekibin başvurabileceği yöntem ve kaynak seçeneklerini artırmak, ekibin umudunu olumlu etkiler ve olumlu enerjisini yükseltir. Bazen yeni beceriler kazandırmak da farklı bir seçenek olabilir. 

Engelleri Somut Olgularla Aşın: Ekibiniz büyük umut bağladığınız bir müşteriyi elden kaçırdığına ya da o çeyrekte hedefleri tutturamadığında ne yaparsınız? Durumu suskunlukla geçiştirmek ya da tersine kızgın bir tepki göstermek ekipte suçluluk duygusunu artırır ve psikolojik sermaye dibe vurur. Lider olarak onları kararlarından ve eylemlerinden sorumlu tutarken, hiçbir şey yapamaz hale gelmelerini, bir sonraki proje konusunda da umutsuzluğa kapılmalarını engellemek gerekir. Engelleri duygusal değil, akılcı bir biçimde tartışmak liderin esnekliği artırmasını sağlar.

Anı Yakalayın: Avolio, Luthans ve Avery, psikolojik sermayeyi artırmak ve çabalarınızdan olumlu sonuç almak için her fırsatı anında olumlu etkiye dönüştürmek gerektiğini vurguluyorlar. İş lideri olarak çalışanlarınızla kurduğunuz her iletişimin psikolojik sermayeyi artırmak için bir fırsat olduğunu unutmayın.

Kaynak:

  1. Ross, J. A. “Making every leadership moment matter”, Harvard Management Update, Sept. 2006, vol.11, No.9, s. 1 -3.

Diğer Makaleler

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *

Son Makaleler

En Çok Yorumlanan

Öne Çıkan Videolar

Hayatın Hakkını Vermek

Hayatın Hakkını Vermek | Prof. Dr. Acar Baltaş | TEDxIzmir

Mesleğimi nasıl seçmeliyim?

Kurumların yönetim felsefesini hayata taşıyan insan ve değişim projeleri üzerine çalışan Prof. Dr. Zuhal Baltaş, mesleğinizi nasıl seçmelisiniz konusu üzerine bilgi veriyor.

Hayalini Yorganına Göre Uzat

Prof. Dr. Acar Baltaş, TEDxAnkara'da yaptığı konuşmada istek ve başarı arasındaki ilişki ile "yatkın olduğumuz şeyleri hayal etmenin" önemini anlatıyor.

Öne Çıkan Kitaplar

Personova Kişilik Envanteri Testi