Bu yazıda hepimizin iş hatta özel hayat içerisinde karşılaştığı sahte yetenek tiplemelerinden bahsetmek istiyoruz. Yazıda iş hayatınızdaki başarınızı zora sokacak 4 farklı sahte yeteneği bulacaksınız. Aynı zamanda sizlere bu kişileri görüşme sırasında nasıl ayırabileceğinizle ilgili birkaç küçük ipucu da sunacağız.

1. Narsistler: Hogan Assessment Systems’in başkanı olan Prof. Dr. Robert Hogan’a göre işyerindeki en tehlikeli kişilik tiplemeleri arasındadır, hatta belki en önemlisidir. Narsist kişileri işe almak üstelik çok kolay, genellikle çok karizmatik ve kendilerine güvenleri çok yüksektir. Bu özellikleri onların karşılarındaki kişiyi kolaylıkla etkilemelerine ve işi yapabileceklerine dair yüksek bir inanç doğurmalarına neden olmaktadır. Fakat maalesef narsist kişiler ofisteki diğer kişileri etkiler ve manipule ederler. Başka fikirleri dinlemez, dikkate almaz ve kendi hatalarından öğrenmeyi reddederler. Daha önce de bahsettiğimiz gibi görüşmelerde genellikle çok iyi bir performans gösterirler ve karşı tarafı çok iyi etkilerler. Herkesle iyi geçindiği izlenimi yaratır, görüşme sadece adayla ilgili olduğu için, kendileri ile ilgili konuşma fırsatı bulduklarında mükemmele yakın bir performans sergileme imkanı bulurlar.

Narsist kişiler nasıl ayırt edilir? 

Narsist kişilerin beden dilini dikkatlice izleyin kibirin izlerini mutlaka bulacaksınız. Onların ekip içerisindeki deneyimlerini sorduğunuzda ise genellikle kendi başarılarına yoğunlaşıp, diğerlerinin katkılarını görmezden gelmeyi ya da küçümsemeyi tercih edeceklerdir. Tabii bununla birlikte Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümü’nün (HDS) kibir ve renklilikölçeklerine de bakabilirsiniz. Yüksek risk puanları size bir ipucu verecektir. 

2. Sosyal Aylaklar: Bu profildeki kişiler, narsist kişilere göre çok daha pasiftirler. Hatta bazen o kadar hiçbir şey yapmazlar ki, sizi ve/veya ekip arkadaşlarını çıldırma noktasına getirirler. Ekip çalışmasındayken inanılmaz derecede tembel olan insanlar, “sosyal aylak” olarak da tanımlanırlar, işyeri açısından en az narsistler kadar zarar vericidir. Özellikle herkesin katkısının önemli olduğu küçük işletmelerde, bu kişiler daha da büyük bir sorun haline gelirler. Sosyal aylaklar kendi işlerinin başkaları tarafından yapılmasını sağlayıp, sonra da ofis içerisinde ürkek bir tutum içerisinde, yakınarak, dolaşırlar. Bu davranışlar ekibin geri kalanında sadece işlerinin daha artmış olmasından kaynaklanan bir olumsuzluk duygusunu yaşatmakla kalmaz, diğerlerinde kullanılma duygusunu da beraberinde getirir. Hatta bu tarz kişiler “ekibin moral bozucu”su olarak da görev yaparlar. 

Sosyal Aylaklar nasıl ayırt edilir? 

Sosyal aylaklar, yaptıkları işin detaylarını tanımlamakta zorluk çekerler. Aynı zamanda kişinin enerji düzeyine dikkat etmeniz gerekmektedir. İnsanların ne söylediği önemli olduğu kadar, hangi enerji düzeyinde bunu söyledikleri de önemlidir. Tabii bununla birlikte Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümü’nün (HDS) ürkek ve kuşkucu ölçeklerine de bakabilirsiniz. Yüksek risk puanları size bir ipucu verecektir.

3. Olumsuzlar: Bu profildeki kişiler, gerek narsist, gerekse sosyal aylaklardan farklılık gösterir. Kişinin işi yapıp yapamaması bir yana ki çoğu zaman şikayet etmekten yapmaya fırsat bulamazlar. Sürekli olarak “neyin yapılması gerektiği ile ilgili” şikayet ederler ve etraflarını zehirlerler. Ekip içerisindeki bu tutum da, ekibin geri kalanın bu zehre maruz kalmasına neden olduğundan, gerek narsist gerek sosyal aylaktan çok daha büyük bir zarara neden olmaktadır. Ağırlıklı pasif-agresif ve duygusal olarak karşı tarafın olumlu tutumunu “emen” bir tutumları vardır. Ekibin içerisindeki olumlu kişileri de, “seni eziyorlar” tavrıyla kolaylıkla etkiler ve onun da olumsuz bir tutum içerisinde olmasına neden olurlar. En önemli akıllılıkları ile patron ve yöneticilerin yanında daha olumlu olmakla birlikte, ekipte daha olumsuza yatkındırlar. 

Olumsuzlar nasıl ayırt edilir?

Olumsuzların görüşme sırasında her şeyden şikayet etmekle görüşmeye başlamadıklarını biliyoruz. Ancak bir önceki iş, okul vb. deneyimlerinde onları rahatsız eden örnekler, bunları nasıl ele aldıkları ve yaptıkları bize yol gösterici olacaktır. Diğerlerinin hemen her şeyi yanlış yapmaları, ona ve yaptıklarına hiç değer vermemeleri ve beklentilerinin geçmiş işle uyumsuz olması hemen her şeyi anlatmaktadır. Tabii bununla birlikte Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümü’nün (HDS) her ölçeğinde yüksek ya da ortalama risk puanları size bir ipucu verecektir.

4. Duygusallar: Bu söz hepimize çok keyifli gelse de, duygu iniş çıkışları kurumlar için öldürücü etki taşıyabilmektedir. Çoğu insan görüşme sırasında duygularını kontrol altında tutmaya çabalarlar. “Hire the Best Avoid the Rest”in yazarı Michael Mercer, adayların görüşme sırasında saldırganlıklarını örtülerinin altına koyduklarından ve “görüşme sırasında içindeki canavarı kontrol altında tutarak çok çekici ve sevimli” olduklarından bahseder. Duygularını yoğun yaşayanlar, çok yüksek heyecanlar yaşadıkları gibi, çok büyük dibe vuruşlar da yaşarlar. Bir işe heyecanla başlar, sonrasında işi bitirmeden, bir başkasına geçmek isterler. Kurallara karşı direnip, olumsuz ve söylenen olabilirler. Kapılar çarpılıp, toplantılar terk edilip, sürekli söylenebilirler. Diğerlerinin sürekli onların dediklerini yapmalarını beklerler. Ekip ise duygusalların yanında susmak ve kendini sürekli kontrol altında tutmaktan yorulur. 

Duygusallar nasıl ayırt edilir?

Tabii ki aday, duygularını yoğun yaşasa da, görüşme sırasında bunu kontrol etmeyi bildiğini varsayarız. Onlara bir önceki işleri, ekipleri ve/ya patronlarını sorduğunuzda uygun bir cevap alırsınız. Ancak birkaç örnek vermesi için sıkıştırdığınızda tepkiyi kontrol edin, diğerlerinin yapmadıklarına ve nasıl duygularının anlaşılmadığına yönelik örnekleri kolayca alacaksınız. Tabii bununla birlikte Hogan Baskı Altında Eğilimler Ölçümü’nün (HDS) fevri ölçeğindeki yüksek risk puanı size bir ipucu verecektir.