Hayali Bir Değerlendirme Merkezinde Bir Gün…

“Yönetsel ve üst düzey görevlere talip olan kişilerin birkaç gün süren DM’lere katılması neredeyse olağan hale geldi. DM’ler bireylerin güçlü yönlerini ve geliştirilmesi gereken özelliklerini gösteriyor ve şirket, kime hangi eğitimleri vereceğini, kimi hangi görevde geliştirebileceğini daha açık görebiliyor. DM’lerin en temel özelliği, katılımcıların belirli davranışlarını gözlemlemek için durumsal testlerin kullanılmasıdır. Durumsal testler, pazardaki bir durumu analiz ettikten sonra yazılı bir rapor hazırlamak olabilir, gene bu konuyla ilgili sözlü sunum yapmak olabilir, önüne gelmiş e-postaları ya da bilgi notlarını cevaplamak olabilir, ya da hizmetten şikayet eden bir müşteriyle konuşmak olabilir. Tipik bir DM şu modeli takip eder: Amacı belirle, İşi analiz et, Kriterleri belirle, Uygulama türünü belirle
Uygulama desenini oluştur, Programı yapılandır, Uygulamayı gerçekleştir, Değerlendir, Raporla ve Bilgilendir İsteniyorsa izle.”

Yönetsel ve üst düzey görevlere talip olan kişilerin birkaç gün süren DM’lere katılması neredeyse olağan hale geldi. DM’ler bireylerin güçlü yönlerini ve geliştirilmesi gereken özelliklerini gösteriyor ve şirket, kime hangi eğitimleri vereceğini, kimi hangi görevde geliştirebileceğini daha açık görebiliyor. 

Bugün üç kuşak değerlendirme merkezinden söz ediyoruz: 

  • Birinci kuşak, seçme ve yükseltme amaçlı geleneksel değerlendirme merkezleri. 
  • İkinci kuşak, geliştirme merkezi olarak da nitelenen ve potansiyeli teşhis etmeyi amaçlayan uygulamalar. Bunar bireylerin güçlü ve gelişme ihtiyacı gösteren yanlarına tanı koyarak, bunların nasıl geliştirileceği konusunda yol göstermekte, eylem planı yapmaktadır. 
  • Üçüncü kuşak değerlendirme merkezleri ise, eğitim merkezleri başlığı altında toplanan, beceri kazandırmaya yönelik uygulamalardır. Değerlendirici aynı zamanda koç rolü üstlenir ve alıştırmalar sırasında sorunlu davranışla ilgili anında geribildirim verir. 

DM’lerin en temel özelliği, katılımcıların belirli davranışlarını gözlemlemek için durumsal testlerin kullanılmasıdır. Durumsal testler; pazardaki bir durumu analiz ettikten sonra yazılı bir rapor hazırlamak olabilir, gene bu konuyla ilgili sözlü sunum yapmak olabilir, önüne gelmiş e-postaları ya da bilgi notlarını cevaplamak olabilir, ya da hizmetten şikayet eden bir müşteriyle konuşmak olabilir. Çoğu zaman birkaç katılımcı bir araya getirilerek kurumsal bir problemi tartışmaları ve bir iş kararı vermeleri istenir. Eğer insanlar arası etkileşim DM’nin hedef aldığı görevin bir parçasıysa, grup alıştırmaları yapılır. Daha önce de vurguladığımız gibi, her DM kurumun özel ihtiyaçları doğrultusunda tasarlanır ve yapılandırılır. O nedenle standart bir DM’den söz etmek zordur. Tipik bir DM şu modeli takip eder: 

  • Amacı belirle 
  • İşi analiz et 
  • Kriterleri belirle 
  • Uygulama türünü belirle 
  • Uygulama desenini oluştur 
  • Programı yapılandır 
  • Uygulamayı gerçekleştir 
  • Değerlendir 
  • Raporla 
  • Bilgilendir İsteniyorsa izle 

Tipik bir DM’ini canlı bir örnekle özetleyelim: 

Bir pazartesi sabahı, bir üst pozisyona terfi ettirilecek şeflerden oluşan 12 katılımcı, gözlemci olarak görev yapacak üst yöneticilerle İK yönetim ekibinden oluşan 6 kişi ve bir idareci kurum dışındaki bir otelde bir araya geldiler. Daha önce değerlendiriciler bir eğitimden geçmiş, katılımcılara da karşılaşacakları uygulamayla ilgili bilgi verilmişti. İdareci, herkesi tanıştırdı, düzenle ilgili bilgi verdi ve program saatlerini bir daha hatırlattı. İki gün boyunca, katılımcılar bir dizi durumsal alıştırmaya katılacak ve değerlendiriciler tarafından gözlemlenecekti. Katılımcılardan altısı bir grup problem çözme durumuna katılacak, diğer altı kişi kurumsal bir problemle ilgili bireysel vaka çalışması yapacak ve yazılı bir rapor hazırlayacaktı. İkinci olarak da tüm katılımcılar, performans problemi olan bir çalışanla bir performans görüşmesi yapacak, operasyonları iyileştirmek için alınacak önlemler konusunda bir sunum gerçekleştirecek, masasında birikmiş olan işleri tamamlayacaktı. 

Değerlendiriciler alıştırmaları gözlemlediler ve not tuttular. İzlemekle yükümlü oldukları katılımcının karar verme tarzı, insanlarla ilişkileri ve iletişim becerileri hakkında her alıştırmadan sonra yazılı bir rapor hazırladılar. Katılımcıları dönüşümlü olarak gözlemlediler; her katılımcı en az 3 farklı kişi tarafından gözlenmiş oldu. 

İki gün sonra katılımcılar işlerine döndü, değerlendiriciler ise iki gün daha bir arada çalışarak gözlemlerini ve raporlarını tartıştılar, her katılımcı hakkında yorumlarını paylaştılar. Tartışmadan sonra değerlendiriciler her adaya, her performans boyutu üzerinden 1’den 5’e kadar puan verdiler. Değerlendirmeler bir tabloya dönüştürüldü. Farklı görüşlerde uzlaşma sağlanana kadar tartışmalar devam etti. Her adayın bir yönetici olarak başarı olasılığı üzerinde hemfikir olunana kadar konuşuldu. Adayların gelişim ihtiyaçları belirlendi, eksiklerin giderilmesi için yapılabilecek tavsiyeler belirlendi. 

Daha sonra her katılımcıya performansıyla ilgili yazılı ve sözlü bir rapor verildi. Ayrıca terfi kararını verecek üst düzey yöneticilere de rapor sunuldu. DM eğitim ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla yapılmışsa, katılımcı ve yöneticisiyle birlikte bir geribildirim toplantısı yapıldı ve birlikte eylem planı yapıldı. 

Kaynak:

  1. Thornton III, George C., (1992). Assessment Centers in Human Resource Management, Addison-Wesley Publishing.

Diğer Makaleler

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *

Son Makaleler

En Çok Yorumlanan

Öne Çıkan Videolar

Hayatın Hakkını Vermek

Hayatın Hakkını Vermek | Prof. Dr. Acar Baltaş | TEDxIzmir

Mesleğimi nasıl seçmeliyim?

Kurumların yönetim felsefesini hayata taşıyan insan ve değişim projeleri üzerine çalışan Prof. Dr. Zuhal Baltaş, mesleğinizi nasıl seçmelisiniz konusu üzerine bilgi veriyor.

Hayalini Yorganına Göre Uzat

Prof. Dr. Acar Baltaş, TEDxAnkara'da yaptığı konuşmada istek ve başarı arasındaki ilişki ile "yatkın olduğumuz şeyleri hayal etmenin" önemini anlatıyor.

Öne Çıkan Kitaplar

Personova Kişilik Envanteri Testi