Silahlı bir şüpheliyi kovalayan deneyimli bir polis memurunun, yoldan geçen bir masumu, alnının ortasından vurduğunu duyar da akıl erdiremeyiz. Büyük bir holdingin başarılı patronunun, hiç umulmadık bir karar alarak tüm kurumu tehlikeye attığına tanık olur, anlam veremeyiz. Yılların usta hekiminin, anında müdahale etmesi gereken bir hastaya yanlış teşhis koyarak hayati tehlikeye neden olduğunu öğrenir de şaşarız. 

Bazı kişilik özellikleri stres altında nitelik değiştirir, kişinin zorlanma karşısındaki uyum davranışını bozarak iş ortamında sorunlara neden olabilir. Hogan Development Survey (HDS), yoğun stres altındayken uygun davranışı seçmekte zorlanarak “raydan çıkan”, istemeden de olsa kariyerini risk eden kişinin, kendi başarısını baltalama eğilimini ortaya çıkarmak amacıyla kapsamlı ve titiz çalışmalar sonucunda oluşturulmuş psikometrik bir ölçümdür. Baskı ve stres altında ortaya çıkan davranış sapmalarının bireye ve kuruma getirdiği yüksek maliyeti aşmak amacıyla özellikle stresli işlere alımda ve kariyer planlamasında başarıyla kullanılır. 

HDS’in kapsamında yer alan kişilik özellikleri, stres altında kazandıkları niteliklerle birlikte aşağıda özetlenmiştir. Kişilik özelliğinin stres altında kazandığı görünüm ayraç içinde italikle belirtilmiştir. 

1. Hevesli (İstikrarsız): Değişken ve zor beğenen kişilerdir. Yüksek puan, yeni projelere ve yeni insanlara karşı coşkulu, ancak daha sonra işleriyle ilgili hayal kırıklığı yaşama eğilimi gösteren kişilere işaret eder. 
   
2. Uyanık (Kuşkucu): Alaycı, güvenilmez ve başkalarının görüşlerine karşı şüpheci olabilirler.
   
3. İhtiyatlı (Ürkek): Değişime karşı isteksiz ve hatalara karşı aşırı duyarlı olabilirler. 
   
4. Özerk (Kayıtsız): İletişim kuramayan, soğuk, başkalarının duygularına karşı mesafelidirler. 
   
5. Kendine Odaklı (İnatçı): Bağımsız, karşısındakinin isteklerini önemsemeyen kişilerdir. Aceleden ve ısrarcı davranışlardan rahatsız olabilirler.
   
6. Kendinden Emin (Kibirli): Aşırı özgüvenli, haklılıklarına inanan, hatalarını kabul etmeyen, önerilere ve geribildirimlere kapalı kişilerdir. 
   
7. Çekici (Çıkarcı): Risk almaktan ve sınırları zorlamaktan hoşlanan, kolay sıkılan ve heyecan arayan kişiler olabilirler.
   
8. Hayat Dolu (Gösterişçi): Canlı, etkileyici ve fark edilmekten hoşlanan kişilerdir.
   
9. Yaratıcı (Aykırı): Farklı, aykırı ve yaratıcı davranan ve düşünen kişiler olabilirler.
   
10. Titiz (Mükemmeliyetçi): Titiz, dakik ve genellikle başkalarının performansını eleştiren kişiler olabilirler.
    
11. Vazifeşinas (Bağımlı): Karşısındakileri memnun etmek isterler; bağımsız hareket etmeye isteksizdirler. 

Aşağıdaki rapor, HDS sonucu ortaya çıkan örnek bir değerlendirmedir. 

Örnek Bir Uygulamanın Yorumu

Bay Güven Doruk, kendinden emin, çekici, her şeyle ilgili, bireyci ve birlikte çalıştığı kişilerden yüksek performans bekleyen, başkaları üzerinde güçlü bir etkiye sahip bir kişidir. Engellenmekten nefret edebilir ve yetki sahibi olmak ister. Kurumun kendisine daha fazla ücret, statü ve sorumluluk vermesini bekler. Geribildirim almada ve deneyimlerinden ders çıkarma konusunda problemleri olabilir. Başarıdan kendine pay çıkarmakta tereddüt etmez; ancak hata ve yanlışların sorumluluğunu da paylaşmayabilir. Akıllı ve ilgi çekici biri olmasına rağmen, bazen gerçekle ilgisi olmayan fikirlere sahiptir. Sonuç olarak, kendisinin birçoklarından daha akıllı ve parlak fikirlere sahip olduğunu düşündüğünden, genellikle yöneticisi ile görüş birliğine varmakta zorlanır.

Bu yorumların ışığında, özellikle riskli kararlar gerektiren yönetici konumları ve stresli işler için yapılacak işe alım ve atamalarda, adayların daha gerçekçi değerlendirilmesi kolaylaşmaktadır. İK uzmanlarının ileride beklenmedik durumlarla karşılaşmalarını önlenmek bakımından HDS yararlı bir araç sağlar.