Başarı İçin Altın Anahtar: Duygusal Zeka01

Etkileme, sonuç odaklı bir ilişki yönetim biçimidir. Bir dizi beceri kümesini de içinde barındıran bir yetkinliktir. Örneğin dinleme, empati, güvenli davranış, topluluk önünde etkili konuşma, karar verme, müzakere, zaman yönetimi gibi beceri ve yetkinlikler etkilemeden elde edilecek sonuçları daha etkin kılarlar. Duygusal zekanın beş boyutundan ikisi etkileme becerisiyle yakından ilişkilidir: Bunlar kendini tanımak ve kişiler arası becerilerdir. Özlü söz haline getirdiğimiz tümcemizi tekrarlarsak “Kendini tanı, kendini yönet, çevreni tanı, ilişkini yönet”. Duygusal zekanın bu iki boyutunun altında yer alan özellikler etkileme becerisinin yönünü çizen ve gücünü oluşturan temel duygusal zeka yetkinlikleridir. Kendini tanımak duygu ve düşüncelerinin farkında olmak, güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerini bilmek anlamına gelir. Bunu yapabilen kişi duygu, düşünce ve davranışlarını yönetebilir ve kişiler arası ilişkilerinde olumlu ve yapıcı olabilir.

Etkileme, sonuç odaklı bir ilişki yönetim biçimidir. Bir dizi beceri kümesini de içinde barındıran bir yetkinliktir. Örneğin dinleme, empati, güvenli davranış, topluluk önünde etkili konuşma, karar verme, müzakere, zaman yönetimi gibi beceri ve yetkinlikler etkilemeden elde edilecek sonuçları daha etkin kılarlar.

Duygusal zekanın beş boyutundan ikisi etkileme becerisiyle yakından ilişkilidir: Bunlar kendini tanımak ve kişiler arası becerilerdir. Özlü söz haline getirdiğimiz tümcemizi tekrarlarsak “Kendini tanı, kendini yönet, çevreni tanı, ilişkini yönet”. Duygusal zekanın bu iki boyutunun altında yer alan özellikler etkileme becerisinin yönünü çizen ve gücünü oluşturan temel duygusal zeka yetkinlikleridir.

Kendini tanımak duygu ve düşüncelerinin farkında olmak, güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerini bilmek anlamına gelir. Bunu yapabilen kişi duygu, düşünce ve davranışlarını yönetebilir ve kişiler arası ilişkilerinde olumlu ve yapıcı olabilir. Kendini tanımanın da üç bileşeni vardır:

Duygusal farkındalık, duygularını tanımayı ve ortaya çıkış nedenlerini görmeyi sağlar.
Kendine saygı, kişinin kendini anlaması ve kabul etmesidir. Kendini olduğundan aşağı ya da olduğundan üstün görmeksizin kendinden memnun olmaktır.
Kendini gerçekleştirme, kişinin potansiyelini gerçekleştirebilmesi, yapmayı istediği ve yapabildiği şeyleri gerçekleştirmesi anlamına gelir. Verimli ve etkili bir hayatla yüksek yaşam kalitesine ulaşabilmek bireyin değerini ve gücünü tanımasıyla, kendi duygularının bütünüyle farkında olmasıyla mümkündür.

Duygusal farkındalık, kendine saygı ve kendini gerçekleştirme; bireyin duyguları ve onlarla bütünleşen düşünceleri arasındaki sebep sonuç ilişkilerinin ayırdında olmasına yarar. Kendini yönetmek olarak tanımladığımız duygu akışını kontrol ederek davranışlarını yönetmesini, dolayısıyla da etkileme davranışlarının eşgüdümünü sağlar.

Kişiler arası beceriler, duygusal zekanın temelindeki ikinci ana unsurdur. Başkalarını tanımayı ve ilişkileri yönetmeyi içerir. Kişiler arası ilişkilerde üç etki alanı vardır:

Empati, kişinin başkalarının duygularının farkında olabilmesi, bunları anlayabilmesi ve bunlara değer verebilmesidir. Karşılıklı duygusal kabul sağlıklı bir iletişim için zemin sağlar. Duygusal farkındalığı yüksek olanlar, çevrelerindeki kişilerin ne hissettiğini anlamakta daha başarılı olurlar.
Sosyal sorumluluk, kişinin, ait olduğu kurumda işbirliği yapabilen, kuruma katkı sağlayan, yapıcı ve faydalı bir kurum üyesi olmasına imkan verir. Kurumsal sorumluluk; yöneticiler, ekip üyeleri, tüm çalışanlar ve müşterilerle yapıcı ve verimli ilişkileri güçlendiren önemli bir vasıftır.
Kişiler arası ilişkilerde yeterlilik, duygusal yakınlık, içtenlik, karşılıklı duygu alış-verişi gibi özelliklere sahip ilişkiler kurma ve sürdürebilme yetisidir. İlişki yönetimi ve iletişim becerileri hayati bir öneme sahiptir ve etkili iletişim kurmak, gerek özel hayatta gerekse iş hayatında son derece olumlu sonuçlar yaratır.

Kişinin kendini tanıması, duygularını farkederek ve yöneterek düşünceleri ve davranışları üzerinde kontrol sahibi olabilmesidir. Kişinin çevresini tanıması ve ilişkiyi yönetmesi ise, diğerlerini anlaması, ilişkilerinde duyarlı ve sorumluluk bilinci içinde davranmasıyla başlar, başkalarının davranışlarını etkileme ve olumlu yönlendirebilme olanağı vererek sürer.

“Kendini tanı ve yönet” ile “diğerlerini tanı ve ilişkileri yönet”in gücü yapıcı, geliştirici ve verimli bir ilişki ağı içinde kişinin hem kendisine, hem de çevresine değer katmasına imkan verir.

Duygusal zeka yetkinliklerinden beslenen etkileme becerisi, ortak çabalar ve işbirliği ile değer katan iş sonuçları almayı içerir. Etkileme becerilerini stratejik kullanmakla;