Kurumlar iş hayatının başlangıcından beri üretim ve verimlilik konusunda çaba harcamışlardır. Son 20 yıldır, kurum çalışanlarının çalışma davranışları ve iş başarısı üzerinde yürütülen çalışmalar, bizi günümüzde farklı kavramlarla yüz yüze getirdi. Kurumsal yapıları güçlendirerek, performansı en üst seviyelere çıkarmayı hedefleyen, en çok odaklanılan yaklaşım Olumlayıcı Sorgulamadır. Bu yaklaşım, insanların var olan ve geçmiş den günümüze taşıdıkları, olumlu sonuç veren başarılı yönlerini tanıyarak, bu yönlerini vurgulayarak, yeni yaklaşımlar geliştirme esasına dayanmaktadır.

Durum değerlendirmesi yaparken sıkça sorduğumuz sorular şunlardır: “Bizim yaptığımız iyi mi?”, “Sonuçtan memnun muyuz?”, “Yanlışı nerede yaptık?”, “Bu yanlışı yapmamak için ne yapabilirdik?” Genellikle işletmelerde sorulan bu soruların yerine, olumlayıcı sorgulamasistematiğini benimseyen ekipler, süreçte ve ilişkide memnun edici sonuçlar veren yönlere odaklanır. Bu sonuca olumlu etkisi olan davranışları artırabilmelerine yardımcı olan tutumları sorgularlar. Bir teknik olarak bu yaklaşım kazanıldığında, çalışanların değerlerini pekiştirerek ekip performansını ve bölüm stratejilerini beslemek yoluyla kurum içi sinerjiyi artırmaktadır. Olumlu çözüm önerileri açısından, problemi tanımlamak, soruna yol açtığına inanılan yanlışlara odaklanmak ve eylem planı çıkarmak ise, genel hatlarıyla bir problem çözme yöntemi olarak kabul görmektedir. 

Yanlışlara odaklanmak, olumlu çözüm önerileri için problemi tanımlamak ve oradan eylem planı çıkarmak ise, genel hatları ile problem çözme yöntemidir. 

Kurumlarda Olumlayıcı Sorgulama 

Herkesin beklentilerini her düzeyde karşılayacak insan; eş olarak, çalışan olarak ve yönetici olarak aranan kişidir. Bu ideal ancak hayal ürünü bir kişidir. Oysa, gerçek iş yaşamında beklentilerimizi karşılamakta zorluk çektiğimiz, kurum ihtiyaçlarına cevap vermekte sorunlar yaşayan kişiler vardır. Öte yandan her şey sorunlardan oluşmaz, esas olarak bireylerin, ekiplerin ve kurumların iş başarılarına imza atmalarına yol açan, onları yaşatan güçlü ve olumlu özellikleridir. Olumlayıcı sorgulama, kurumdaki bireylerin ve ekiplerin olumlu ve güçlü yönlerinin nerelerden kaynaklandığını analiz etmemize yardımcı olan iz sürmelerle yürütülür, elde edilen bilgilerden kurumsal güçlü yönlerin ortak noktaları ve kuruma özgü değerleri ortaya çıkar.

Başarı örneklerinin ortaya çıkması, yöneticilerin çalışanları ile ilgili olumlu ortak özelliklerini, kuruma kattığı değerlerini tanıma imkânı verir. Bu ortak noktalar, her kuruma özgü farklı değerler olarak karşımıza çıkar, örneğin güven, esneklik, kârlılık, istikrar gibi. Ayrıca kurumun nelere yetkin olduğu hakkında da zengin bilgiler elde edilir. Bu analizler, kusurları bir yana bırakıp, suçlu arama ya da parmakla gösterme davranışından vazgeçip, nelerin yolunda gittiğine bakılırsa, kurum olarak “en iyi örnekler” in, neler olabileceğine ilişkin fikirlerin oluşumuna imkân sağlar. Burada amaç, daha önce yaşanan başarılardaki ortak kullanabilir konuları netleştirerek ortaya çıkarmaktır. 

Ekip gelişiminde Olumlayıcı Sorgulama 

Olumlayıcı Sorgulama sürecinin, bir kurumda en çok ekip oluşturma ve geliştirme sürecinde katkısı olduğunu düşünmekteyiz, bu sebeple Baltaş-Baltaş’ın yeni geliştirdiği” Ekip Süreçleri ve Dinamikleri” eğitimi, Olumlayıcı Sorgulama felsefesine dayanan kişilik özellikleri ve değerlerini tanıma olanağı sağlamaktadır. Bu eğitimde ele alındığı gibi Olumlayıcı Sorgulama 

Yöntemi esas olarak bireylerin, ekibin ve kurumun gerçeklerine dayanır. Bu temellerden çıkarak yeniliklere ve başarıya odaklı harekete geçirici öneriler oluşturulur. Olumlayıcı Sorgulama yönteminin diğer yöntemlerden farkı, çalışanların kişilikleri, değerleri ve geçmiş yaşantılarındaki somut olgulardaki başarılarına dayanmasıdır.

Motivasyon artırıcı örnek ve öneriler olumlayıcı sorgulamanın hareket noktasını oluşturur. Ekip üyeleri geçmişteki başarı hikâyelerini diğer üyelerle paylaşırken, kurumun gelişimine, geleceğe taşınmasına eylem planı belirlenmiş olur. 

Uygulamaya konulan eylem planı, o güne kadar ki başarılarımızdan daha fazlasını gerçekleştirmemize katkısı olabilecek örnekleri daha da geliştirerek, geleceğimizin gerçeklere dayanmasını sağlar. Tüm üyeler, bir arada başarı örneklerinden oluşan bir gelecek hayal ederken, geleceği geçmişteki gerçeklere dayanarak türettikleri için, gerçekleşeceğine olan inançları da yüksek olur. Ekip olarak nereye gittiğimizi görebilmek, önerilerimizi tek bir vücut olarak oluşturmamıza imkân verir ve önerilerimiz grup iradesine dönüşür. Ekip etkinliğinde arzu edilen sinerji grup iradesinin oluşumu ile açığa çıkar.