Bir şirket düşünün ki satış bölümü, yüksek baskı altında çalışılan, acımasız bir iş ortamı olarak tanınıyor. Yüksek beklentileri olan hoşgörüsüz bir yöneticisi var. Bölüm içinde dişe diş bir rekabet yaşanıyor. Ekip, tepelerinde sallanan bir kılıcın tehdidi altında çalışıyor. İş terki çok yüksek… Buna karşılık planlama bölümü uyarıcı ve zevkli bir iş ortamı olarak biliniyor. Bölüm yöneticisi ilgili ve ekibini geliştirmeye önem veren bir kişi. Çalışanların hepsine adil ve saygılı davranılıyor. Hepsi seçkin ve yüksek motivasyona sahip kişiler. Herkes olumlu ve destekleyici ortamdan memnun. Bölüm olarak her zaman başarılı sonuçlar alıyorlar. 

Üst düzeyde performans olumlu ve anlamlı bir ortamda yeşerir. Farkı yaratansa iş iklimidir. İş iklimi, işyerinin çalışanlar tarafından algılanan psikososyal yönüdür. Bir başka deyişle bir arada çalışan kişilerin soluduğu havanın niteliğidir. 

İklim yönetimi 

Üretkenliği ve iş memnuniyetini yaratmak için yeterli teknik bilgiye olduğu kadar “iklim yönetim” becerilerine de ihtiyaç vardır. İklim yönetimi, çalışanları motive etmeyi hedefleyen bilinen yöntemlerden farklıdır. Kendini önemli hissetmek ve anlam duygusu, insanların temel ihtiyaçlarıdır ve iklim yönetimi bu amaca hizmet eder. Çünkü motivasyonu yüksek, dinamik ve hevesli bir insan gücüne sahip olmak için, olumlu ve anlamlı bir iş iklimi yaratmak gerekir. 

İklim yönetiminin iki bileşeni vardır: 

(a) Olumlu bir iş ortamı, çalışanların kendilerini nasıl hissettiklerini, çalışma arkadaşlarıyla, yönetimle ve şirketle ilgili hangi duyguları beslediklerini ve birlikte nasıl çalıştıklarını belirler. Olumlu bir işyeri, insanların iyi geçindikleri ve birbirlerine saygıyla yaklaştıkları, zevkli ve keyifli çalışılan bir ortamdır. 

(b) Anlam duygusu veren bir iş ortamı, kurumun ruhu, kurumu kurum yapan ve onu harekete geçiren ana ilkelerdir. Kurumun varoluş nedeniyle ilgilidir. Anlam duygusu veren bir işyeri, üst yönetimin verdiği kararların ve yapılan işin yüksek bir amacı ve anlamlı olması demektir. 

İklim yönetimi farklı bir zihin haritası gerektirir. Ben merkezli yaklaşımdan başkalarını düşünmeye, bireysel çıkarlardan ortak amaca, bireyci tutumdan toplulukçu tutuma geçişi temsil eder. 

Olumlu bir işyerinin yedi boyutu 

Olumlu bir iş iklimi, yaratıcı ve üretken çalışmaları destekleyen, işbirliğinin egemen olduğu, kırıcı konuşma biçimlerinin, arkadan bıçaklamaların ve dedikodunun olmadığı uygar bir ortam anlamına gelir. Başlıca yedi boyutla tanımlanır: 

(a) Denetleyici – Yetkilendirici

(b) Baskıcı – Destekleyici

(c) Gizliliğe dayalı – Açık

(d) Kuşkucu – Güvene dayalı

(e) Saygısız – Saygılı 

(f) Bölücü – Bütünleştirici

(g) Güce dayalı – İlkelere dayalı 

Olumlu bir iklim yaratmanın yolu, yetkilendirmeyi, desteklemeyi, açıklığı, güveni, saygıyı, birliği ve profesyonelliği temsil eden tutum ve davranışları pekiştirmekten geçer. Her bir boyutu güçlendirmek için gereken davranış biçimleri vardır. Örneğin, yetkilendirici bir yönetim tarzı, ayrıntılarla uğraşmayı bırakıp, kişilere kendi etki alanlarında karar verme sorumluluğu ve gücü devreder. Kuşkusuz bu yaklaşımı yerleştirmek her kademede zaman ve uğraşma gerektirir. Ancak geri dönüşü yüksektir, çünkü çalışanlar için hiçbir şey olumlu ve destekleyici bir ortamda potansiyellerini geliştirebilmek kadar ödüllendirici olamaz. Üstelik kurum da daha kenetlenmiş ve sinerjik bir nitelik kazanır. 

Anlam duygusu veren bir işyerinin yedi özelliği 

Çalışanlar etraflarında olup bitenlerin bir anlam ifade etmesini isterler. Yukarıda sayılan yedi boyut bu isteğin bir bölümünü gerçekleştirebilir. Örneğin, kararlarda ve iletişimde tam bir “açıklık” varsa, bütün çalışanlar şirkette neler olduğunu ve kararların ne anlama geldiğini bilirler. Ancak giderek daha fazla çalışan, yaptığı işin neye hizmet ettiğini de bilmek istemektedir. İşlerin anlamını bilmek onların daha istekli çalışmasını sağlar. Kanada, Hindistan, Çin ve Kore’de yapılan bir araştırmaya göre, bu amacı gerçekleştirmenin yedi yolu vardır: 

1. Başarı: Çalışanları başarıya yönlendirin ve en küçük başarıyı bile fark edip övün. 
2. Kabul: Herkesin sınırlarını ve zayıflıklarını anlayışla kabul edin. 
3. İlişki: Birbirine bağlı bir topluluk oluşturun. 
4. Yakınlık: Çalışanların aile sorumluluklarına duyarlı olun. 
5. Kendini aşma: Başkalarına hizmet etme ve kişisel çıkarların ötesine geçme konusunda örnek olun. 
6. Manevi değerler: Dini duygulara ve manevi değerlere önem verin. 
7. Hakkaniyet: Çalışanlara eşit, adil ve hakça davranın. 

Anlam duygusu ve önemli olduğunu hissetme ihtiyaçları, insanlar için güçlü, öncelikli ve o ölçüde de motivasyon artırıcı etkenlerdir. Bu ihtiyaçları karşılayan şirketler istekli ve adanmış çalışanlara sahip olurlar. İklim yönetimi özellikle bu ihtiyaçlara cevap verir.

Kaynak:

1. Wong, P. T. P. “The Positive Psychology of Climate Management”, Trinity Western University, BC, Canada, www.meaning.ca/articles/presidents_column/