Büyük bir şirketin değerlendirme merkezi uygulamasına katılan yetenekli bir gencin raporunda çok zeki olduğu, diğerleri problemi anlamaya çalışırken, onun çoktan çözüme ulaşmış olduğu belirtiliyordu. Şaşırtıcı olan raporun son cümlesiydi: ‘Problemi çözmüş olmasının hiç bir önemi yoktur.’ Genç adam doğru cevaba ulaşmış, ancak diğer katılımcıları etkileyememiş, çok önemli bir başarı davranışını göstermekte yetersiz kalmıştı.

İş hayatında başarılı olmak için, üniversitelerde öğretilenlerin aksine, problemi çözmek yetmez, aynı zamanda etkili iletişim kurmak, iş arkadaşlarıyla görüş birliği oluşturmak, hatalarını farkedip onlardan ders almak gibi bir dizi davranış sergilemek de gerekir. 

GE, IBM, Lockheed Martin, Sun Microsystems, Apple, Citibank, Hewlett-Packard gibi 60’tan fazla Fortune 500 şirketinde bir araştırma yapıldı. 5000’in üzerinde kişiyle görüşülerek yapılan çalışmada iş hayatında başarılı davranışlarını belirleyen yetkinlikler belirlendi. 

Belli başlı yetkinlik kümeleri 

Araştırmada ele alınan yetkinlikler başlıca üç ana grup altında toplanmaktadır:

İşlevsel/Teknik Yetkinlikler. Bunlar mesleklere (finans, mühendislik, bilgisayar, vb.) özgü yetkinliklerdir. Her üniversite ve teknik okulda öğretildikleri gibi, şirketlerin çoğu kendi içlerinde bu tür eğitimleri verirler.

Temel Yetkinlikler. Geçmişin hiyerarşik kurumlarında yalnızca yöneticilere yakıştırılan, ancak günümüzün daha yassılaşan kurumsal yapılarında etkili olmak isteyen herkesin ihtiyacı olan; iletişim, etkileme, planlama ve organizasyon, müşteri odaklılık gibi temel yetkinliklerdir. Yönetici olsun ya da olmasın, sesini duyurmak, görüşlerini dinletmek, destek sağlamak isteyen herkesin bunlara ihtiyacı vardır.

Liderlik Yetkinlikleri. Bugünün kurumlarında birçok kişi, yönetici olmasa bile, farklı uzmanlıklara sahip kişilerden oluşan ekiplere ya da proje gruplarına liderlik ediyor. Araştırma bulguları, başarılı liderlerin, liderlik basamaklarını yavaş yavaş tırmandığını gösterir. Kariyer basamaklarında yükselen kişiler sırasıyla;

1. Ekip üyesi (bireysel düzey),
   
2. Ekip lideri (koç),
   
3. Orta kademe yöneticisi (ekipler arası eşgüdüm), 
   
4. Üst yönetici (stratejist) aşamalarından geçerler. 

Bu kişilerin temel yetkinliklerle birlikte liderlik yetkinliklerine de ihtiyaçları vardır. 

Fark yaratan yetkinlikler 

Kişisel

1. Öğrenmeye açıklık
   
2. İnisiyatif ve hesaplanmış risk alma
   
3. Dürüstlük ve kişisel bütünlük
   
4. Esneklik 
   
5. Özgüven

Ekip

1. Problem çözme ve karar verme
   
2. Ekip çalışması
   
3. Yaratıcılık/Yenilikçilik/Değişimcilik
   
4. İletişim ve etkileme

Süreç

1. İç ve dış müşterilere duyarlılık
   
2. Planlama ve organizasyon
   
3. Kalite ve sonuç odaklılık 

Araştırma sonuçları, 12 yetkinliğin, günümüzün çalışma hayatında tüm meslekler ve tüm iş rolleri için başarıyı belirleyen ortak ölçüt olduğunu ortaya koymuştur.

Çalışmaya katılan şirketlerin hepsi; yukarıda yer alan 12 yetkinliğin, “fark yaratan”, “başarıyı belirleyen”, “kuruma rekabet üstünlüğü sağlayan” yetkinlikler olduğunda birleşmişlerdir. Bu yetkinliklerin, yenilikçiliği ve atılımı ateşlediğini ve kuruma enerji kazandırdığını belirtmişlerdir.

Kağıt üzerinde kalmamalı

Başarının temelindeki yetkinlikler belirlendikten sonra, her yetkinlik için üç ile beş arasında başarılı davranış tanımlanmalıdır. Bunlar, kişinin hem kendinde hem de başkalarında gözlemleyebileceği ve geliştirebileceği davranışlardır. Başarılı insanlar, bu davranışları, başarılı kişileri izleyip onları örnek alarak ve başarısız kişilerin hatalarını gözlemleyip ders çıkararak öğrendiklerini söylüyorlar.

Kaynak:

1. Weiler, N. W. ve S. C. Schoonover. (2001).Your Soul At Work, www.yoursoulatwork.com/competencies