Değerlendirme merkezi uygulamalarında kullanılan alıştırma ve teknikler, amaca ve pozisyona göre seçilmelidir. Seçme, terfi ve gelişim amaçlı DM’lerde seçilecek teknikler birbirinden farklı olmalıdır. Program oluşturulurken, birden fazla yöntem bir arada kullanılır. Alıştırmalar seçilmeden önce adaylarda aranacak kriterler, sonra da bu kriterlerin gözlenmesine olanak verecek teknikler belirlenir. Grup çalışmaları uzman düzeylerin değerlendirilmesinde zaman ve maliyet açısından tercih edilirken, üst kademelere doğru yükseldikçe bireysel değerlendirmeler ön plana çıkmaktadır. DM’lerde en yaygın kullanılan alıştırma türler şunlardır: 

• Vaka Çalışması 
  
• Tasarım Oyunları 
  
• Role Play (canlandırma) 
  
• Sunum 
  
• Bekleyen İşler (in-basket) 
  
• Bireysel Görüşme 

Lievens tarafından bildirilen araştırma sonuçlarına göre alıştırma türlerinin kullanılma oranları şöyledir:

1. Bireysel alıştırmalar

• Bekleyen işler (% 82)
  
• Vaka çalışması (% 49)

2. İkili alıştırmalar

• Rol oyunu (% 54)

3. Grup önünde birey alıştırmaları

• Sunum (% 46)
  
• Veri toplama (% 38)

4. Grup alıştırmaları

• Serbest grup tartışması (% 59)
  
• Rol atamalı grup tartışması (% 44)

Vaka Çalışması: Genel bir durumun analiz edilmesine ya da talip olunan işin içeriğine özgü olarak hazırlanmış bir durumun incelenmesine yöneliktir. Vaka çalışmalarında adayların verilen kısıtlı süre içinde vakayı doğru anlayıp, yorumlamaları, analiz etmeleri ve çözmeleri beklenmektedir. Vaka çalışmasının sonunda çözümler, bireysel ya da grup olarak bir sunumla aktarılır. Analitik beceri, problem çözme, somut verileri kullanabilme, etkileme ve ikna etme gibi yetkinliklerin belirlenmesinde önemli rol oynar.

Tasarım Oyunları: Adayların ekip olarak çalışıp, sonuç üretmelerine yönelik olarak tasarlanmıştır. Kısa ve basit olarak hazırlanmış olanları, buz kırıcı olarak kullanılabilir; daha karmaşık ve zaman isteyen tasarım oyunları değerlendirme merkezinin omurgasınıoluşturabilir. Tasarım oyunlarında ana amaç adayların, karmaşık ve belirgin olmayan bir yönergeyi anlamaları, ekip olarak çalışabilmeleri ve sonuç almalarıdır. Tasarım oyunlarında adaylar iş rollerinden tamamen sıyrılıp faaliyete odaklanırlar. Ancak aynı zamanda iş yapış biçimleri, alışkanlıkları, kişilik özellikleri ve yetkinlikleriyle ilgili pek çok bilgi verirler. Tasarım oyunları, zaman kontrolü, problem çözme, az bilgiyle karar verip sonuca ulaşma, ekip çalışması, yönlendirme yol gösterme, etkileme ve ikna etme gibi yetkinliklerin sergilenmesinde çok önemli veri sağlar.

Role Play: Katılımcılara belli bir görev ve rol verilerek canlandırma yapmaları istenir. Baskı ve stres altında çalışma, etkileme ve ikna etme, olumlu-olumsuz geribildirim verebilme gibi yetkinliklerin gözlemlenmesini sağlar. 

Sunum: Değerlendirme merkezi uygulamalarında sunum çok önemli bir yer tutmaktadır. Genellikle, adayların çalıştıkları vakayı sunmaları beklenmektedir. Sunum sırasında gözlemcilerden gelebilecek sorulara hazır olmaları ve stres altında bu sorulara hızlıca çözüm üretmeleri gerekmektedir. Adayın, kendini ifade, kendine güven, etkileme ve ikna etme gibi yetkinliklerin gözlemlenmesine imkan vermektedir. 

Bekleyen İşler (in-basket): Aday olunan pozisyona bağlı olarak, kişiye masasında bekleyen işler listesi verilir. Adaylarda öncelik belirleme, zaman baskısı altında performans gösterme, karar alma, delege etme gibi kriterlerin gözlemlenmesine olanak sağlar. 

Bireysel Görüşme: Terfi ve seçme süreçlerinde kullanılmaktadır. Davranışşal ikili görüşme yöntemiyle adayların yetkinlikleri ve pozisyonun gereklerini yerine getirip getiremeyeceği sorgulanır.

Tüm bu yöntemlerde aday içinde bulunduğu rolden sıyrılarak, değerlendirme içinde olduğunu unutur ve gerçek iş performansına yönelik değerli bilgiler verir. Kaldı ki alıştırmalar, değerlendirme merkezine konu olan iş örnek alınarak tasarlanır ve pozisyonun gerektirdiği beceri ve yetkinlikleri yansıtacak şekilde oluşturulur. Dolayısıyla doğrudan doğruya kişinin aday olduğu işte gerekli olan özelliklerine odaklanmıştır. Aynı zamanda kişinin potansiyelini, bilgi ve becerisini, kişilik özelliklerini yansıtabileceği farklı ortamlar yaratılmış olur. Değerlendirme merkezi, iş davranışlarını bütünsel olarak öngörme olanağı veren değerli bir yöntemdir.

Kaynak:

1. Lievens, F. Assessment Center Workshop: Overview of practice and research, 2005 EAWOP Kongresi, İstanbul