ANLATAMIYORUM 

Ağlasam sesimi duyar mısınız 
Mısralarımda, 
Dokunabilir misiniz, 
Gözyaşlarıma, ellerinizle? 

Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel, 
Kelimelerin kifayetsiz olduğunu 
Bu derde düşmeden önce. 

Bir yer var, biliyorum, 
Her şeyi söylemek mümkün, 
Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum; 
Anlatamıyorum. 

Orhan Veli

Konuşma sırasında çoğu defa bir çok şeyi dile getirmeden geçiştirir, bizi dinleyen kişinin boşlukları doğru doldurmasını bekleriz. Oysa karşımızdaki kişi boşlukları bizim kastettiğimizden tamamen farklı bir şekilde doldurabilir. Söylediklerimizin önemini kavrayamayabilir, resmin bütününü göremez, çünkü önemli ayrıntıları atlamışızdır. Belki de yanıltmak için değil ama, bazı ayrıntıları açıklamak istemediğimizden onları göz ardı etmişizdir. 

Dinleme sürecinde yaratıcı bir süreç devreye girer ve dinleyen, konuşanın yaşantılarını yeniden yapılandırır. Ancak bu durum ciddi anlaşmazlıklara da neden olabilir. Bu tür sorunları aşmanın yolu, kendimizi ve yaşantılarımızı fark etmek ve dinleyene yaşadıklarımızla ilgili tam bir resim sunmaktır.

Ben mesajları konuşan kişinin, yaşadıklarını, duygu ve düşüncelerini olabildiğince açık ve net bir biçimde paylaşıma açması demektir. Böylelikle karşınızdaki sizin yaşantılarınızı daha kolay yapılandırabilir, düşündüklerinizi, hissettiklerinizi ve istediklerinizi daha doğru ve iyi anlar. Özellikle sorunlu durumlarda bu yaklaşım daha da önem kazanır. Ben mesajı anlaşmazlıkları çözmek ve anlaşılmamanın sıkıntısını gidermek açısından en etkili yöntemlerden biridir. 

İletişim araştırmacılarına göre, karşısındakinin anlattıklarını dinleyen kişi, onun yaşantılarını zihninde yeniden yapılandırmak için beş boyuttan yararlanır. Konuşan kişinin sözlerinde ne kadar çok sayıda boyut varsa, vardır. Konuşurken karşınızdakine bu beş boyutu sunmak için ne kadar özen gösterirseniz, onların zihinlerinde canlandırdıkları sizin yaşadıklarınıza o kadar yakın olacaktır. 

1. Ne görüyor, duyuyor, sezinliyorsunuz ? (Somut olgulardan söz edin)
   
   • Söze sadece gördükleriniz ve duyduklarınızla başlayın, hissettiklerinizi ve düşündüklerinizi sonraya saklayın. 
     
   • Gözlemlediğiniz davranıştan söz edin, “sen hep böyle..” “sen zaten hiç…” gibi genellemelerden kaçının. 
     
   • Yer, zaman, sıklık gibi konularda açık ve kesin olun. 
     
   • Teşhis koymayın, tarif edin. Gözlemlediğiniz davranışları “sorumsuz”, “uyumsuz”, “düşüncesiz” gibi yargı ve etiketlerle tanımlamayın. 
     
   • Dolaylı olarak duygularınızı yansıtan ifadelerden kaçının: “Felaket bir durum”, “iğrenç bir şey” gibi. 
     
2. Hangi duyguları yaşıyorsunuz?
   
   • Duyguları açık seçik anlatan ifadeler kullanın: “Kendimi mutlu (kızgın, üzgün, sakin) hissediyorum.” 
     
   • Karşınızdakinin davranışlarıyla ilgili duygu sözcüklerinden kaçının. “Kendimi terk edilmiş (unutulmuş, ihmal edilmiş, reddedilmiş, kullanılmış) hissediyorum.” 
     
3. Duygularınız hangi somut nedene dayanıyor?
   
   • Duygularınıza dayanak olan yorumlarınızı, isteklerinizi, umutlarınızı ifade edin. 
     
4. Şimdi karşınızdakinden ne bekliyorsunuz?
   
   • Karşınızdakinin somut bir adım atmasını, bilgi vermesini, söz vermesini isteyin.
      
   • İsteğinizi olumlu biçimde ifade edin. 
     
5. İsteğinizin gerçekleşmesi hangi olumlu sonuca yol açacak?
   
   • Olumlu sonucu tarif ederken karşı tarafın iyi bir şey yapmış olduğu duygusunu yaşamasını sağlayın.
     
   • Memnuniyetinizi ifade edip ilişkiyi geliştirmeye çalışın, suçluluk, zorunluluk gibi olumsuz duygulardan kaçının.